Konkurs na zagospodarowanie raciborskiego Rynku - II NAGRODA [WIZUALIZACJE]

UZASADNIENIE: II Nagrodę w wysokości 30 tys. zł przyznano za ciekawe podejście polegające na implementacji ortogonalnej siatki jako podstawowego elementu strukturalnego porządkującego konstrukcję przestrzenną i funkcjonalną Rynku. Wprowadzenie promenad z drzewami zapewniającymi ochronę przed słońcem, miejsc wypoczynku w otoczeniu zieleni nawilżającej powietrze oraz ogródków restauracyjnych porządkuje przestrzeń. Całość kompozycji zapewnia również dobrą ekspozycję kolumny maryjnej, która dominuje nad kompozycją Rynku. Koncepcja zapewnia uniwersalność dostępności Rynku dla wszystkich mieszkańców oraz przedstawia kilka przemyślanych rozwiązań, które mają na celu stworzenie atrakcyjnej, elastycznej i funkcjonalnej przestrzeni dla mieszkańców Raciborza.

O konkursie i I nagrodzie czytaj w tekście: Znamy zwycięski projekt na zagospodarowanie rynku w Raciborzu [WIZUALIZACJE]

OPIS AUTORSKI:

Miejsce lokalnej społeczności

Rynek jest miejscem spotkań przypadkowych i zaplanowanych, długich i krótkich, gdzie każdy użytkownik tej przestrzeni powinien czuć się swobodnie. W stworzeniu takiego miejsca należy skupić się na potrzebach użytkowników, zastanowić w jaki sposób będą chcieli korzystać z tej przestrzeni i jak ich zachęcić do aktywnego w niej przebywania. Wyznaczone promenady z drzew dające ukojenie w słoneczne dni, miejsca spotkań otoczone zielenią z widokiem na wyjątkowe kamienice Rynku czy sadzawka nawilżająca powietrze to elementy, które determinują społeczny charakter projektowanej przestrzeni.

Czytelna i zrozumiała przestrzeń

Powierzchnia placu podzielona jest za pomocą ortogonalnej siatki z wykorzystaniem motywu koła - przewodniego elementu, który pojawia się w obecnej formie na rynku w postaci mozaikowych kręgów, zdobień na elewacjach oraz gzymsach wieńczących ściany zabudowań.

Wprowadzenie modułu pozwala na czytelne wyznaczenie stref o różnej formie użytkowania, ciągów pieszych i podkreślenie najważniejszych osi kompozycyjnych. Forma okręgu traktowana jest w sposób różnorodny, od materiału po funkcje - potrafi być zdobną mozaiką w posadzce lub ławką wykończonym drewnianym siedziskiem.

Z widokiem na historie

Zredefiniowanie historycznego kształtu pastylki w postaci zróżnicowanego ułożenia nawierzchni pozwala na subtelne wydzielenie strefy na wydarzenia i zgromadzenia mieszkańców. Tworzy miejsce integrujące lokalną społeczność, zapewniając wystarczającą przestrzeń na większe wydarzenia w mieście. Pastylkę okala strefa zieleni w postaci szpalerów drzew oraz pasa gęstej roślinności, która wydziela przestrzeń placu od zabudowy. Tworzy naturalne zadaszenie, oddzielające od hałasu oraz chłodzące powietrze w ciepłe dni, dając wytchnienie na ławkach zlokalizowanych pomiędzy drzewami.

Ogólnodostępna i zróżnicowana

Powierzchnia Rynku dostępna jest dla wszystkich mieszkańców - pozbawiona jest barier wysokościowych, które mogą być uciążliwe dla wybranych użytkowników. Wjazd pojazdom zmotoryzowanym jest ograniczony wysuwanymi słupkami, zapewniając kontrolę nad dostępem dla pojazdów obsługujących lokale użytkowe czy odpowiednim służbom miasta. Przestrzeń publiczna i półprywatna jest wydzielona za pomocą zieleni w naturalny i miękki sposób.

Charakter zabudowy poszczególnych ścian Rynku jest dostosowany do otoczenia i jego ekspozycji. Promenada drzew przy zachodniej ścianie przeznaczona jest do dużej ilości lokali usługowych, zapewniając im większą elastyczność rozmiarów swojego ogródka, jednocześnie pozostawiając widok na zabytkowe kamienice z którą sąsiaduje. Natomiast promenada przy wschodniej ścianie ma charakter bardziej intymny i dziki, zlokalizowane są tam kwietniki z gęstymi krzewami, wysokimi trawami i ozdobnymi kwiatami. Takie naturalne wydzielenie zapewnia użytkownikom ogródków i ławek więcej prywatności, jednocześnie pozwalając podziwiać przeciwległą ścianę Rynku.

W otoczeniu zieleni

Stworzona zielona przestrzeń miejska przyczynia się do zwiększenia odporności na zmiany klimatu. Zasadzenie ponad czterdziestu drzew w płycie rynku pozwala na efektywną wymianę jakości powietrza. Rozmieszczenie ich w oparciu o zastosowaną siatkę pomaga zapewnić większą ilość cienia dla użytkowników oraz niższej roślinności występującej w poszczególnych kwartałach. Okręgi w nasadach drzew wypełnione są nawierzchnią przepuszczającą wodę, która pozwala na równomierne odprowadzenie wody deszczowej i wpływa na prawidłowy rozwój drzew.

Usytuowanie drzew po obwodzie płyty rynku pełni funkcję izolacyjną, oddzielając użytkowników Rynku od mieszkańców zabudowy wielorodzinnej bezpośrednio przy Rynku. Zastosowana roślinność to swoisty klimatyzator - zwiększa wilgotność powietrza, obniża jego temperaturę oraz skutecznie oczyszcza powietrze. Ponadto retencjonuje wodę oraz zwiększa zdolność gruntu do infiltracji nadmiaru wody opadowej.

Sadzawka zlokalizowana w północnej części placu zredukuje temperaturę powietrza oraz je nawilży. Odprowadzać będzie również nadmiar wody w przypadku mocnych opadów.

Miejsce spotkań i wypoczynku

Liczne lokale usługowe zlokalizowane przy płycie rynku mają do dyspozycji przestrzeń w wydzielonych kwaterach w promenadzie między drzewami. Kwatery wydzielone są za pomocą elementów małej architektury - podłużnych ławek tworzących dodatkowe miejsca dla klientów lokali. Promenada drzew zapewnia naturalne zacienienie, natomiast poszczególne lokale dodatkowo mogą zapewnić cień swoim użytkownikom za pomocą jednobarwnych parasoli ogródkowych ułożonych według wytycznych. Pozwoli to zachować jednorodny i neutralny charakter, nie dominując wizualnie przestrzeni Rynku.

Elementy wpisane w kontekst

Części składowe małej architektury bazują na prostych formach i wykonane są z wytrzymałych materiałów: betonu, stali i drewna. Ich stonowana kolorystyka bazuje na kolorach historycznych zabudowań, dzięki czemu harmonijnie wpisują się w przestrzeń Rynku. Baza wykonana jest z betonu, podczas gdy wykończenie stanowi przyjemne dla dotyku drewno. Kształt ławki dostosowany jest do przestrzeni w której się znajduje - pomiędzy drzewami zapewnia wydzielenie strefy ogródka i podkreśla kierunek ciągu pieszego, natomiast formę koła przyjmuje w miejscach, gdzie mieszkańcy gromadzą się w większych skupiskach - przy kościołach i sklepach.

Lokalne i trwałe

Projekt przestrzeni Rynku opiera się na przemyślanym doborze materiałów, skupiając się na wykorzystaniu lokalnych zasobów z okolic Raciborza. Zakłada również wykorzystanie obecnej nawierzchni granitowej płyty rynku w celu minimalizowania kosztów oraz wpływy na środowisko, a uzupełnienia zostaną wykonane podobnym materiałem okolicznej produkcji. W pasie promenady na wschodniej ścianie Rynku nawierzchnia kostki granitowej ułożona jest w rozrzedzony sposób, zapewniając miejsce dla wzrostu trawy i zwiększenia przepuszczalności nawierzchni.

Wyposażenie małej architektury jak ławki czy sadzawka wykonane są z barwionego betonu z widocznym kruszywem, a siedziska wykonane z odpowiednio zaimpregnowanego drewna, aby zapewnić komfort użytkownikom.

Elementy posadzki rynku wykończone są w sposób zróżnicowany w zależności od charakteru przeznaczenia. Część z nich wypełnionych jest nawierzchnią przepuszczalną i biologicznie czynną, aby zapewnić odpływ wody opadowej oraz umożliwić roślinności swobodny wzrost. Pozostałe stanowią element dekoracyjny i informacyjny - wykonane są z mozaiki granitowej lub betonu z widocznym kruszywem z wyżłobionymi symbolami i informacjami o mieście. Stanowią one dodatkową atrakcję dla mieszkańców i turystów, a utrzymane są w formie wyznaczonej przez obowiązującą identyfikację miasta Racibórz.

Świadome i ekologiczne projektowanie

Ekologiczne podejście w tworzeniu przestrzeni Rynku zawiera się w wykorzystaniu naturalnych składników - oczyszczającej powietrze mocy roślinności, przepuszczalnej nawierzchni, która pozwoli odprowadzać nadmiar wody opadowej oraz poprawi funkcjonowanie gruntów podpowierzchniowych, wykorzystywaniu istniejących materiałów, które wygenerują się podczas remontu nawierzchni. To także skorzystanie z dostępnych w okolicy materiałów budulcowych, aby ograniczyć jego transport i wesprzeć lokalną gospodarkę, oraz skorzystanie ze słonecznego źródła prądu przez fotowoltaiczne latarnie uliczne.

Tło dla aktywności

Przestrzeń Rynku przeznaczona jest dla użytkowników indywidualnych i zbiorowych, może pomieścić wydarzenia o randze miastowej lub regionalnej zagospodarowując cała płytę Rynku wraz z sadzawką. Ich charakter zmieniać się będzie wraz z porami roku, a niektóre wyposażenie może zyskać w zimowej temperaturze nowe przeznaczenie - jak choćby sadzawka zamieniona w lodowisko dla najmłodszych. Różnorodność aktywności zostawiamy pomysłowości mieszkańców.