Bilans raciborskich dokonań. Zjednoczona Prawica i PO. Lenk, Lenartowicz, Polowy i Woś

O listę dziesięciu najważniejszych inwestycji i własną opinię zapytaliśmy polityków i praktyków samorządu – ze strony Zjednoczonej Prawicy posła i wiceministra sprawiedliwości Michała Wosia oraz prezydenta Dariusza Polowego, ze strony PO posłankę Gabrielę Lenartowicz oraz byłego prezydenta Mirosława Lenka, a także współrządzone przez PO władze powiatu.

Zarówno G. Lenartowicz jak i M. Woś mają za sobą samorządową działalność – posłanka była naczelniczką wydziałów rozwoju w raciborskim i rybnickim magistracie, sekretarzem w starostwie w Raciborzu i radną wojewódzką, wiceminister radnym Raciborza oraz radnym wojewódzkim, członkiem zarządu województwa śląskiego. Oboje od lat są aktywni w lokalnym środowisku.

Polityka, propaganda i fakty mniej eksponowane

Ile więc w dyskusji o relacjach rząd-samorządów jest faktów, a ile propagandy? Rządy PO i Zjednoczonej Prawicy różni podejście do finansowania samorządów. W czasach PO kładziono nacisk na dochody własne, z podatków i opłat lokalnych, oraz finansowanie unijne. Wprowadzony przez Zjednoczoną Prawicę Polski Ład w podatkach naruszył stabilność finansową gmin, powiatów i województw. Zwiększył się za to strumień pieniędzy kierowanych bezpośrednio przez rząd, np. w formie kolejnych edycji Polskiego Ładu (inwestycje strategiczne) czy Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg.

Dla PO to zaprzeczenie idei samorządności, dla Zjednoczonej Prawicy polityka zrównoważonego rozwoju pomiędzy dużymi aglomeracjami i tzw. prowincją. Wybrzmiewa to poniżej z wypowiedzi posłanki Lenartowicz jak i wiceministra Wosia.

Istotę zjawiska pokazują informacje płynące z Urzędu Miasta w Raciborzu. Z jednej strony w błysku fleszy prezydent mówi o rekordowych milionach płynących do Raciborza z rządowych programów, z drugiej - w mniej eksponowany sposób - o deficycie za 2022 r., który sięgnął też rekordowe 25 mln zł. Zrealizowane dochody na 1 mieszkańca gminy w 2021 r. wyniosły 6.221 zł (Liczba mieszkańców wg stanu na 31.12.2021 r. – 48.286). Zrealizowane dochody na 1 mieszkańca gminy w 2022 r. wyniosły 5.740 zł (Liczba mieszkańców wg stanu na 31.12.2022 r. – 47.527) - napisał prezydent Dariusz Polowy w sprawozdaniu do radnych.

- Analizując sytuację finansową na przestrzeni ostatnich 5 lat (lata 2019-2023), należy stwierdzić, że w analizowanym okresie nastąpiła gwałtowna zmiana w sposobie finansowania samorządu powiatowego. Z jednej strony mamy do czynienia z bardzo dużym wzrostem w zakresie pozyskiwania przez powiat środków pozabudżetowych na realizację inwestycji (4-krotny wzrost wydatków inwestycyjnych). Z drugiej jednak strony obserwujemy potężny spadek podstawowych dochodów bieżących, które stanowiły podstawę funkcjonowania jednostek. Realny spadek dochodów powiatu raciborskiego z tytułu wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych na przestrzeni ostatnich 5 lat wyniósł 12,7 mln zł - analizuje skarbnik powiatu, Roman Nowak.

Lobbing i plastikowe tabliczki

Relacje rząd-samorząd mocno wpisały się w prowadzoną kampanię wyborczą do Sejmu i Senatu. Od miesięcy politycy rządzącego obozu - co z kolei krytykuje opozycja - wręczają samorządowcom tabliczki z nazwą zadań i kwotami. Ma to być dowód na ich skuteczność w dbaniu o lokalne sprawy, a także słuszność polityki regionalnej rządu. Ta - jak przekonują - premiuje średnie i małe ośrodki, stawia na zrównoważony rozwój całego kraju, a nie tylko metropolii. Dla PO to przykład centralizmu, opartego o niejasne kryteria podziału środków.

Z poziomu wójta, burmistrza czy prezydenta czeki-promesy to również okazja do promocji, bo mieszkańcy nie patrzą na zagadnienie szerzej. Mają wrażenie, że to włodarz jest skuteczny, podczas gdy w rzeczywistości rząd obdarowuje wszystkich prawie równo, niezależnie od opcji. Prawie jednak, jak mówią, robi wielką różnicę i rzeczywiście, można dostrzec, że włodarze bliżsi prawicy mogą liczyć na lepsze traktowanie. Tak jest w przypadku Raciborza, co można odczytać in plus dla naszego miasta. 

Rząd, dzieląc środki z Polskiego Ładu – inwestycje strategiczne - ograniczył formalizm i w zasadzie nie wnika w sens przedstawianych projektów. Ich celowość można ocenić na szerszym tle. Prezydent Raciborza np. ubiegał się o pieniądze na kompleks basenów na Ostrogu, choć największym problemem miasta jest układ komunikacyjny. Na dokończenie brakującego fragmentu drogi do A1 postawił z kolei Rybnik. Treść wniosków budzi więc dyskusje, tym bardziej, że wójtowie, burmistrzowie i prezydenci mogą, ale nie muszą (tak jest w Raciborzu) konsultować ich z radnymi. Może to rodzić i rodzi (np. w Raciborzu) konflikty.

Szeroki katalog inwestycji obejmuje nie tylko te miejskie i powiatowe, ale i wojewódzkie oraz centralne. Tu duże znaczenie odgrywa pochodzenie decydenta i lobbing. Na przykład liczne inwestycje resortu sprawiedliwości w Raciborzu (sąd, więzienie, winiarnia, stary szpital) można powiązać z wiceministrem Michałem Wosiem, podobnie ja budowę nowego dworca, gdzie przedmiotem zabiegów nie była sama inwestycja, od lat planowana przez PKP i wpisana w szereg podobnych w Polsce, ale jej zakres. Początkowo kolej chciała zbudować w Raciborzu mały dworzec systemowy. Działania Wosia i byłego wiceprezydenta M. Fity w stolicy doprowadziły do zmiany tej decyzji kosztem zadeklarowania przez magistrat, że wynajmie część powierzchni.

Walka polityczna to mieszanka argumentów, propagandy i populizmu. Te pierwsze coraz słabiej przebijają się w publicznej dyskusji. Podczas gdy PiS mówi o brukselskim dyktacie eurokratów, PO domaga się uruchomienia Krajowego Programu Odbudowy, czyli odblokowania blisko 159 mld z UE, które – podobnie jak środki z Polskiego Ładu – również mają trafić do samorządów. W Raciborzu i powiecie znajdziemy liczne przykłady istotnych zadań finansowanych z programów unijnych. To na przykład warta 5 mln euro odbudowa zamku, przy której aktywna była obecna posłanka Gabriela Lenartowicz. Kolosalne znaczenie miał zakończony w czasach M. Lenka program modernizacji oczyszczalni ścieków, rozbudowy sieci kanalizacyjnej na dzielnice i budowy nowych ujęć wody na Strzybniku. To największa inwestycja ostatnich lat w naszym mieście.

Gdyby pokusić się o odpowiedź na pytanie, co dla samorządu będzie oznaczać zwycięstwo Zjednoczonej Prawicy, a co PO, to odpowiedź zdaje się nasuwać sama. PiS zapewne będzie chciało utrzymać model zakładający centralne sterowanie w rozdziale środków, PO wręcz przeciwnie – wzmocni wpływy z podatków oraz opłat lokalnych, kierując aktywność włodarzy na pozyskiwanie dotacji z UE.

Przejdźmy jednak tego, jak sami politycy oceniają samorządowo-rządowy krajobraz. Do każdego trafił e-mail tej samej treści:

Szanowni Państwo
W dyskusji publicznej w Raciborzu pojawia się często temat finansowania inwestycji infrastrukturalnych w samorządach. Mowa z jednej strony o środkach unijnych i ograniczeniu dochodów samorządów, z drugiej o ich istotnym wsparciu z rządowych programów, m.in. Polski Ład, i dodatkowym finansowaniu gmin, powiatów i województw (subwencja ogólna).
Chcemy pokazać raciborski, samorządowy dorobek tej i poprzednich kadencji, a także listę zadań, z którymi utożsamiają się nasi rozmówcy – praktycy samorządu.
Będzie nam miło, jeśli zechcecie Państwo odpowiedzieć na nasze zaproszenie i przesłać:
1. własną opinię w powyższej kwestii w objętości do 2000 znaków ze spacjami;
2. listę 10 zadań wraz z ich wartością, pod którymi chcielibyście się podpisać jako pomysłodawcy/inicjatorzy/realizatorzy.

Dariusz Polowy, prezydent od 2018 r., wykształcenie średnie, wcześniej przedsiębiorca, właściciel małej drukarni, przynależność partyjna Stowarzyszenie OdNowa RP, wcześniej Porozumienie Jarosława Gowina.

Włodarz, a właściwie kierowniczka jego biura Joanna Stanisz-Cebula, udzielił najskromniejszej odpowiedzi następującej treści: - Wszelkie aktualne informacje na ten temat pozyskiwania funduszy przez Urząd Miasta Racibórz są regularnie publikowane na oficjalnej stronie urzędu. Należy podkreślić, że każde z tych zadań realizowane jest z inicjatywy prezydenta i jest istotne w kontekście rozwoju miasta, dlatego nie uzasadnionym byłoby wskazanie "najważniejszych". Ilość tych zadań, a także wysokość dofinansowania to dowód na dobrze układające się relacje i owocną kooperację między lokalnym samorządem a instytucjami centralnymi.

To postawiło przed nami zadanie wskazania największych, realizowanych przedsięwzięć tej kadencji (mimo kilku próśb telefonicznych nie nadesłano listy). Otwiera je bez wątpienia budowa dwóch kolejnych bloków przy Łąkowej. Inwestycja warta jest 44 mln zł, przy czym dofinansowanie z Banku Gospodarstwa Krajowego to 40 mln zł.

Duże wsparcie udało się pozyskać na inwestycje wsparcia rodzin: żłobek ul. Bielska (koszt 4,28 mln zł, dotacja Maluch+ 3,3 mln zł) i rozbudowę żłobka przy Słonecznej (koszt 4,6 mln zł, dotacja Maluch+ 3,8 mln zł). 9,5 mln zł kosztowała budowa nowego przedszkola w Markowicach – tu ciężar finansowania spoczął na gminie. 2,5 mln zł dotacji pozyskano na halę sportową przy szkole w Studziennej.

Największa inwestycja drogowa to warta ponad 23 mln zł (po przetargu) przebudowa Rybnickiej – od okolic wiaduktu na styku z Bosacką do mostu na Uldze. 19 mln zł na ten cel pochodzi z Polskiego Ładu. Sporo pozyskano na inwestycje drogowe, np.: przebudowę Bema/Cecylii/Rodziewiczówny (wartość 5,5 mln zł, dofinansowanie 50 proc.); przebudowę Prusa/Słonecznej (koszt 2,9 mln zł, dofinansowanie 50 proc.). Najnowsze doniesienia dotyczą 18,5 mln zł na remonty bieżące, modernizację Babickiej, Mikołowskiej, Staszica oraz budowę chodników, ścieżek rowerowych i przystanków.

Budowa tężni przy Warszawskiej, tym razem ze środków miasta, kosztowała 2,06 mln zł. Ponad milion, też z środków miasta, modernizacja systemu uzdatniania wody w H2Ostróg. 31,5 mln zł z Polskiego Ładu pozyskano na rozbudowę aquaparku o baseny zewnętrzne. Inwestycja miała ruszyć w tym roku, ale koszt okazał się większy niż szacowano. Przetarg unieważniono. Ma być ogłoszony kolejny, a zakres okrojony.

Mirosław Lenk, wykształcenie wyższe, ekonomista, przed objęciem urzędu nauczyciel, urzędnik, sekretarz powiatu, prezydent w latach 2006-2018, związany z Platformą Obywatelską, obecnie radny, szef komisji finansów

Często spotykam się z opiniami, których źródłem są przede wszystkim obecne władze, że dopiero w tej kadencji samorządu Miasto Racibórz realizuje szereg ważnych i kosztownych inwestycji współfinansowanych ze środków rządowych pochodzących z tzw. Polskiego Ładu czy subwencji wyrównawczej należnej gminom po utracie pieniędzy z tytułu ograniczania dochodów własnych. Tu jednym tchem wymienia się realizację żłobka na Ostrogu, budowę przedszkola w Markowicach, tężni na Warszawskiej, dofinansowanie remontów dróg czy nie rozpoczętą jeszcze rozbudowę aquaparku H2Ostróg.

Wspomnę tylko, że część inwestycji realizowanych w Raciborzu po 2018 roku to dokończenie zadań, które rozpoczęły się wiele lat wcześniej i na które środki pozyskano jeszcze w poprzedniej kadencji. Dotyczy to m.in. budowy mieszkań przy ul. Łąkowe, mieszkań wspomaganych i dziennego domu pomocy społecznej w budynku po starej komendzie Policji przy Pl. Wolności, Ogrodu Jordanowskiego czy budowy nowego punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych na Płoni.

Dyskusja, czy trzeba i czy warto pozyskiwać pieniądze zewnętrzne na realizację budowy infrastruktury komunalnej jest raczej bezprzedmiotowa. Warto i należy to robić niezależnie, skąd wsparcie dociera. Najlepiej, gdyby nie odbywało się to jednak kosztem ograniczania dochodów samorządu na rzecz dotacji rządowych, które nie zawsze kierowane są na potrzebne przedsięwzięcia, a sposób i przydzielania pozostawia wiele do życzenia. Jeden z wiceprezydentów Raciborza na fb przekonywał, że największe dofinansowanie w dziejach raciborskiego samorządu pozyskał obecny włodarz na realizację rozbudowy H2Ostróg (31,5 mln. zł). Czytałem też, że lepiej jest nabyć w leasingu dwa autobusy, za które zapłacimy pełną cenę plus koszty operacji niż kupić – jak za mojej kadencji - 18 autobusów przy udziale dofinansowania UE (blisko 90%), które od kilkunastu lat z powodzeniem realizują komunikację miejską w Raciborzu.

Trudno dzisiaj porównywać pozyskane w latach poprzednich środki na realizację wielu inwestycji komunalnych, bo inflacja robi swoje a ceny energii, zakupów inwestycyjnych czy robót budowlanych wzrosły kilkukrotnie.

Niemniej jednak w latach 2007-2018 zrealizowano 86 projektów na łączną kwotę ponad 520 mln zł (oficjalne dane UM prezentowane w 2018 r.) przy wsparciu środków zewnętrznych pochodzących przede wszystkim z dotacji UE (Fundusz Spójności i RPO Województwa Śląskiego), dotacji rządowych i funduszy ochrony środowiska w wysokości ponad 305 mln zł. W tym oczywiście do tej pory najwyższe dotacje UE pozyskane na gospodarkę wodno-ściekową (budowa kanalizacji sanitarnej, modernizacja oczyszczalni ścieków i budowa nowego ujęcia wody w Strzybniku-62.113.675,65 zł) oraz budowy wschodniej obwodnicy Raciborza- 146.000.000,00 zł).

Lista 15 zadań, z którymi się utożsamiam z podaniem i wartości i zdobytego dofinansowania:
- Gospodarka wodno-ściekowa wraz z modernizacją oczyszczalni ścieków i budową nowego ujęcia wody - wartość projektu 138.486.321,86, dofinansowanie 62.113.675,65 Fundusz Spójności UE;
- Budowa Drogi Regionalnej Racibórz-Pszczyna – wschodnia obwodnica Raciborza – wartość projektu (w momencie pozyskania dofinansowania) 196.225.393 zł, realnie koszty realizacji ponad 300 mln zł, dofinansowanie 146.000.000,00 zł, RPO Województwa Śląskiego UE, wkład własny poniosło Województwo Śląskie;
- Ścieżka rowerowa Racibórz- Krzyżanowice-Chotebuz (w Raciborzu po wałach przeciwpowodziowych) - wartość projektu 17.707.378,29 zł, dofinansowanie 15.051.271,49 zł, Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska-Republika Czeska 2007-2013;
- Modernizacja stadionu lekkoatletycznego przy ul. Zamkowej w Raciborzu- wartość projektu 11.992.599 zł, dofinansowanie 4.886.200 zł Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej;
- Budowa wielofunkcyjnego ośrodka sportowego-budowa krytej pływalni przy ul. Zamkowej, wartość projektu 30.692.302,30 zł, dofinansowanie 2.500.000 z, Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej;
- Rewitalizacja zdegradowanych obiektów po byłej siedzibie Komendy Powiatowej Policji przy Pl. Wolności, wartość projektu 6.967.713,24 zł, dofinansowanie 3.345.492,53 zł RPO Województwa Śląskiego UE;
- Modernizacja budynków mieszkalnych (poprawa efektywności energetycznej etap I- IV) – wartość projektu 15.115.717,16 zł, dofinansowanie 7.714.830,36 zł, RPO Województwa Śląskiego UE;
- Rozbudowa hali widowiskowo-sportowej (Arena Rafako) - wartość projektu 11.199.588,50 zł, dofinansowanie 2.466.993,76 zł, RPO Województwa Śląskiego UE;
- Modernizacja Raciborskiego Centrum Kultury - wartość projektu 6.851.301,86 zł, dofinansowanie 5.475.001,45 zł, RPO Województwa Śląskiego UE;
- Budowa 2 budynków mieszkalnych przy ul. Łąkowej (TBS) - wartość projektu ponad 18.000.000 zł, dofinansowanie z Banku Gospodarstwa Krajowego 45% tj. ponad 8.000.000 zł;
- Budowa przystani wodnej ze sceną - wartość projektu 2.900.815,89 zł, wartość dofinansowania 2.505.823,15 zł, RPO Województwa Śląskiego UE
- Przygotowanie terenów inwestycyjnych w obrębie ulic Cecylii, Gospodarczej KSSE wartość projektów 6.111.979,66 zł, dofinansowanie 4.189.761,23 zł, RPO Województwa Śląskiego UE;
- Uzbrojenie terenów inwestycyjnych przy ul. Bartka Lasoty – wartość projektu 3.013.630,00 zł, dofinansowanie 1.468.486,00 zł, Program Rozwoju Infrastruktury Drogowej;
- Budowa miejskiego placu zabaw na terenie Ogrodu Jordanowskiego- wartość projektu 2.260.030,31 zł, dofinansowanie 2.147.028,79 zł, RPO Województwa Śląskiego UE;
- Oraz wiele innych projektów związanych z termomodernizacją szkół (SP 15, SP 1, SP 13, G 1), modernizacją dróg w ramach RPO i programów rządowych (1-Maja, Mariańska, Zamkowa, Brzozowa, Nowa, Warszawska, Wileńska i inne).

Zarząd Powiatu Raciborskiego (Grzegorz Swoboda, Marek Kurpis, Andrzej Chroboczek, Józef Stukator – Razem dla Ziemi Raciborskiej, Ewa Lewandowska – PO), organ kolegialny *
Powiat Raciborski pomimo niewielkich dochodów własnych, corocznie przeznacza znaczne środki na realizację programu inwestycyjnego. Stanowią one przede wszystkim udział własny Powiatu w zadaniach dofinansowanych ze środków zewnętrznych, głównie: funduszy celowych, unijnych i budżetu państwa. Proces przygotowania inwestycji i pozyskania dofinansowania zewnętrznego jest skomplikowany i długotrwały (kilkuletni), stąd część zadań zawsze jest ujęta w Wykazie przedsięwzięć stanowiącym załącznik do Wieloletniej Prognozy Finansowej Powiatu Raciborskiego.

Zgodnie z ustaleniami z gminami, w przypadku zadań na drogach powiatowych, połowę udziału własnego pokrywają gminy, na terenie których znajdują się realizowane odcinki dróg. Bardzo dobra realizacja tych ustaleń, otrzymane dofinansowanie, a także współfinansowanie niektórych zadań przez Przedsiębiorstwo EKO-OKNA S.A., pozwoliła zmodernizować w ostatnich latach rekordową ilość dróg na terenie Powiatu.

W ostatnich latach zmieniły się częściowo źródła pozyskiwania tych środków, m.in. zmniejszyła się ilość naborów ze środków unijnych, natomiast było ogłoszonych kilka naborów z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych i Rządowy Program Odbudowy Zabytków. W tych warunkach Powiatowi również udaje się realizować duży zakres inwestycyjny. Reasumując Powiat składa wnioski o wsparcie finansowe przy każdym naborze, do którego można przystąpić i dlatego pozyskuje dofinansowania z różnych źródeł. Z tych środków zrealizował i realizuje inwestycje drogowe, w placówkach oświatowych, Szpitalu Rejonowym w Raciborzu czy na Zamku Piastowskim w Raciborzu. Powiat uważa, że obecne możliwości pozyskiwania środków z Rządowych Funduszy powinny być zachowane oraz jak najszybciej uruchomiona możliwość otrzymania środków unijnych z nowej pespektywy.

Poniżej wyszczególnienie przykładowych inwestycji realizowanych przez Powiat:
1. „Rozbudowa odcinka drogi powiatowej nr 3504S w Kornicy na odcinku od początku skrzyżowania z DP 3525S do km 2+386 i przebudowa na odcinku od km 1+966 do km 1+589” – wykonanie dokumentacji projektowej oraz robót budowlanych.
Realizacja: wrzesień 2020 r. – lipiec 2021 r.
Całkowity koszt zadania: 7 922 182,00 zł, w tym:
1) dofinansowanie z Funduszu Dróg Samorządowych: 4 242 427,20 zł,
2) wkład własny: 3 679 754,80 zł, w tym: środki Powiatu i EKO-OKNA S.A. z Kornic

2. „Przebudowa drogi powiatowej nr 3517S w Tworkowie od skrzyżowania z ulicą Zamkową do przejazdu kolejowego oraz remont drogi powiatowej nr 3516S pomiędzy skrzyżowaniami z DK 45 w Tworkowie i przebudowa drogi powiatowej nr 3536S w Górkach Śląskich od skrzyżowania z ul. Rudzką do końca działki drogowej nr 257/3 od strony DW 919".
Realizacja: sierpień 2020 r. – lipiec 2021 r.
Całkowity koszt zadania: 5 848 246,56 zł, w tym:
1) dofinansowanie z Funduszu Dróg Samorządowych: 3 204 145,51 zł,
2) wkład własny: 2 644 101,05 zł z budżetu Powiatu Raciborskiego, Gminy Krzyżanowice, Gminy Nędza Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych,

3. „Renowacja pomieszczenia auli szkolnej w Zespole Szkól Ogólnokształcących nr 1 w Raciborzu przy ul. Jana Kasprowicza 11”
Realizacja: listopad 2021 r. – czerwiec 2022 r.
Całkowity koszt zadania to: 779 733,74 zł, w tym
1) dofinansowane ze środków z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych: 754 887,74 zł.
2) wkład własny: 24 846,00 zł.

4. „Modernizacja drogi powiatowej nr 3536S od DW 919 do początku m. Górki Śląskie”,
Realizacja: wrzesień - listopad 2022 r.
Całkowity koszt zadania: 2 317 728,47 zł, w tym:
1) dofinansowanie z Lasów Państwowych: 1 854 182,77 zł,
2) wkład własny: 463 545,70 zł – z budżetu Powiatu Raciborskiego i Gminy Nędza

5. „Przebudowa drogi powiatowej nr 3506S na odcinku od skrzyżowania z DW 916 do skrzyżowania z DP 3528S w Krzanowicach oraz remont od skrzyżowania z DP 3528S do skrzyżowania z DW 917 i przebudowa drogi powiatowej nr 3529 S na odcinku od DK 45 w Tworkowie do początku obszaru zabudowanego Borucina”
Realizacja: sierpień 2022 r. - styczeń 2024 r. (zadanie w trakcie)
Planowany koszt zadania to: 19 335 392,62 zł, w tym:
1) dofinansowanie z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg to: 9 645 604,28 zł.
2) wkład własny to: 9 689 788,34 zł, z budżetu Powiatu Raciborskiego, Gmin: Krzanowice, Krzyżanowice i Pietrowice Wielkie oraz Rządowy Funduszu Inwestycji Lokalnych.

6. „Przebudowa drogi powiatowej nr 3548S w Raciborzu od Placu Konstytucji 3 Maja do ul. Gwiaździstej, od ul. Wandy do rejonu skrzyżowania z ul. Sejmową i od skrzyżowania z ul. Węgierską do działki nr 106 oraz rozbudowa drogi powiatowej nr 3548S w Raciborzu od działki nr 59 do drogi wojewódzkiej nr 416”
Realizacja: sierpień 2022 r. - grudzień 2024 r. (zadanie w trakcie)
Planowany koszt zadania to: 17 493 466,08 zł, w tym:
1) z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg to: 7 843 466,00 zł
2) wkład własny to 9 650 000,08 zł, z budżetu Powiatu Raciborskiego, Powiatu Raciborskiego
Miasta Racibór, oraz środki Funduszu Leśnego.

7. „Przebudowa drogi powiatowej nr 3505 S Lekartów – Pietrowice Wielkie pomiędzy drogami wojewódzkimi nr 916 i 416”
Realizacja: marzec 2023 r. – czerwiec 2024 r. (zadanie w trakcie)
Planowany koszt zadania to: 14 839 261,77 zł, w tym:
1) dofinansowanie z Funduszu Polski Ład (95% kosztu kwalifikowalnego): 14 039 814,18 zł
2) wkład własny to: 799 447,59 zł, z budżet Powiatu Raciborskiego i Gminy Pietrowice Wielkie oraz środki z EKO-OKIEN S.A.

8. „Adaptacja budynku Słodowni i modernizacja Domu Książęcego na centrum turystyczno-historyczne z ekspozycją multimedialną na Zamku Piastowskim w Raciborzu”
Planowany koszt zadania to: 21 060 000,00 zł, w tym:
1) dofinansowanie z Funduszu Polski Ład: 17 820 000 zł,
2) kwota udziału własnego: 3 240 000,00 zł,

9. „Przebudowa z rozbudową budynku szpitala w celu stworzenia Szpitalnego Oddziału Ratunkowego przy Szpitalu Rejonowym im. dr. Józefa Rostka w Raciborzu”
Całkowity koszt realizacji obecnie Projektu wynosi 10 745 755,97 zł w tym:
1) dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wynosi 8 416 810,03 zł,
2) wkład własny wynosi 2 328 945,94 zł, na który składają się: środki dotacji celowej z powiatu w wysokości 990 212,94 zł i środki własne Szpitala w wysokości 1 338 733 zł.

10. „Głęboka modernizacja oraz zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w budynku Szpitala Rejonowego im. dr. Józefa Rostka”
Całkowity koszt inwestycji: 34 000 000,00 zł, w tym:
1) dotacja z NFOŚiGW w formie refundacji w kwocie 17 310 971,00 zł,
2) środki własne w kwocie 16 689 029,00 zł, w tym: środki z kredytu w rachunku bieżącym lub kredytu inwestycyjnego na kwotę 8 344 516 zł, oraz częściowo Powiatu Raciborskiego.

Gabriela Lenartowicz, prawnik, dziennikarz, samorządowiec, w latach 2008–2014 prezes Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, następnie członek zarządu województwa śląskiego, w 2015 wicewojewoda śląski, posłanka na Sejm VIII i IX kadencji. W ostatnich latach samorządy niepokojąco tracą na niezależności. To odwrót od podmiotowości lokalnych społeczności i zaprzeczanie idei samorządności. Ich kompetencje notorycznie ograniczają np, specustawy, które coraz częściej wyłączają władztwo gmin na ich terenie. Ale najważniejszym instrumentem - gwarantem dobrego gospodarzenia pod okiem społeczności lokalnej są dochody własne, którymi gmina może samodzielnie gospodarzyć na własne zadania bieżące i inwestycje.

Ich ograniczanie i zastępowanie wsparciem „rządowym” bez czytelnych kryteriów - udzielanym w świetle kamer, w towarzystwie polityków opcji rządzącej, jest niczym innym jak powrotem do centralnego zarządzania i klientelizmu u rządowej klamki.

Dla przykładu tylko w wyniku zmian w PIT, które powodują zmniejszenie udziału gmin, do 2023 roku samorządy stracą 64,4 mld złotych - jak wyliczyły korporacje samorządowe. I nawet po uwzględnieniu rekompensat 8 mld + 13,7 ubytek w dochodach własnych, to nadal 42,7 mld na minusie!

A to tylko dochody własne. Wyliczane tu i teraz ewidentne straty. I nie zaciemni tego obrazu podawanie w liczbach bezwzględnych zwiększonych wpływów do gmin. Po pierwsze zależą od obywateli, a nie rządu, a po drugie,z powodu galopującego wzrostu kosztów gmin (energia, transport itp) i tak za nim nie nadążają!

W wyniku polityki tego rządu samorządy tracą jednak podwójnie. Drugim znaczącym ubytkiem wpływów do samorządów i to na sztandarowe inwestycje, jest blokowanie przez rząd dostępu do środków europejskich. Z samego KPO, Polsce przypada ponad 58 mld euro, czyli średnio w przeliczeniu 691 mln zł na powiat. Pieniędzy, które nam się należą i które i tak będziemy spłacać jako członek UE, która jako całość zaciągnęła na ten cel kredyt.

A to nie wszystko! Obecnie nie mamy też funduszy z polityki spójności, czyli 75 mld dla Polski, czyli odpowiednio ponad 892 mln zł na powiat. Zastępowanie ich środkami BGK, który na ten cel emituje drogie obligacje to nic innego jak zaciąganie olbrzymiego długu u polskich podatników. Bez ich wiedzy i zgody. Na koszt tego i przyszłych pokoleń!

A o to lista inwestycji, do których się przyczyniłam, bądź inicjując je, opracowując projekty i pisząc aplikację o finansowanie lub podejmowałam decyzję w tej sprawię w ramach kompetencji w wynikających z pełnionych funkcji (Naczelnik Wydziału UM Racibórz, prezes RBPE, radna Sejmiku, prezes WFŚiGW, wicemarszałek woj. Śląskiego, wicewojewoda śląska, posłanka na Sejm )

Nr 1 Program przedakcesyjny PHARE i inne do 2005 – (ze względu na upływ czasu nominalna wartość inwestycji niewiele powie)

- PHARE - odbudowa (po powodzi) – 80 dotacji dla firm i gospodarstw rolnych;
- PHARE CBC – przebicie pocztowej, dworzec PKS, remont drogi 916;
- PHARE – restrukturyzacja - targowisko miejskie przy pl. Dominikańskim;
- PHARE Interreg – polsko-czeski ośrodek współpracy gospodarczej przy ul. Batorego 7;
- Zintegrowany Program Integracyjny Rozwoju Regionalnego - Zespól klasztorno-pałacowy w Rudach Wielkich;

Nr 2 Regionalny Program Operacyjny woj. Śląskiego 2006 – 2013
- dotacje z puli subregionalnej dla gmin powiatu raciborskiego:
Odbudowa Zamku Piastowskiego – 5 mln euro
Centrum kulturalno-społeczne Pietrowice Wielkie – 1,7 mln euro
Gospodarka odpadami Racibórz – 3 mln euro
Oczyszczalnia ścieków Kuźnia Raciborska – 1.3 mln euro
Kanalizacja Krzanowice – 1,1 mln euro
Raciborskie Centrum Kultury – 5,4 mln euro
Regionalna droga Racibórz – Pszczyna – z UE 146 mln zł;

Nr 3 Projekty i remonty dróg wojewódzkich na terenie powiatu raciborskiego z budżetu województwa prawie 250 mln w dwóch kadencjach (drogi 416, 919, 425, 936, 421, 935, most nad Rudą w ciągu 919);

Nr 4 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i Katowicach - środki krajowe:
– prawie 6 tyś projektów za 2,4 mld zł: z tego 316 mln zł dla subregionu zachodniego także 60 mln zł dla OSP na wozy strażackie;

Nr 5 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i Katowicach środki europejskie – 595 mln euro dotacji na projekty wodno-ściekowe. w tym dla gmin powiatu raciborskiego;

Nr 6 Projekty przeciwpowodziowe: Zbiornik Racibórz – ponad 2 mld zł – Bank Światowy, 667 mln zł UE, 11,5 mln z WFOŚiGW, także dwa małe zbiorniki p. powodziowe na Białej Wodzie w Krzanowicach;

Nr 7 Program UE Infrastrukturę i Środowisko 2014- 2020 – działanie 1.7 – zaprogramowane i zarządzane przez WFOŚiGW Efektywność energetyczna i walka ze smogiem w woj. Śląskim: 241 mln euro;

Nr 8 Regionalny Program Operacyjny na lata 2014 - 2020 – wynegocjowane dla woj. Śląskiego 3,5 mld euro;

Nr 9 Platforma Wsparcia Regionów Górniczych – budżet UE na 2020 – 20 mln euro;

Nr 10 Europejski Fundusz Sprawiedliwej Transformacji na lata 2021 – 2027 - 3,85 mld euro.

Michał Woś, prawnik, Zjednoczona Prawica (Suwerenna Polska), radny Raciborza w latach 2014-2017, w latach 2018–2019 członek zarządu województwa śląskiego, w latach 2019–2020 minister-członek Rady Ministrów w pierwszym i drugim rządzie Mateusza Morawieckiego, w 2020 minister środowiska w drugim z tych gabinetów, poseł na Sejm RP IX kadencji, od 2020 sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości.
Samorządy nigdy nie dysponowały takimi środkami. Jest to możliwe dzięki dobrej polityce gospodarczej naszego rządu, ale przede wszystkim dzięki wykończeniu mafii VATowskich. Miałem przyjemność pracować w Ministerstwie Sprawiedliwości nad ustawą wprowadzająca tzw. zbrodnię VATowską. Dzięki tej ustawie udało się uzdrowić finanse publiczne.

W czasach PO-PSL inwestycje były kierowane przede wszystkim do wielkich metropolii. Dla nas nie ma Polski A, B, czy C. Mieszkańcy takich miast jak Racibórz, czy każdej z miejscowości naszego powiatu w niczym nie są gorsi od mieszkańców Krakowa, Warszawy czy Wrocławia. Mają takie samo prawo do inwestycji.

To był mój priorytet, kiedy zostałem wybrany do sejmiku, a później do Sejmu RP: być silnym głosem naszego regionu w Katowicach i Warszawie. Ściągać do miasta i regionu inwestycje rządowe. Zawsze mówiłem, że ziemia raciborska nie leży na końcu województwa, ale na początku. Dlatego nie mogę słuchać jak posłowie opozycji mówią o jakichś „plastikowych czekach”. Na basenie w Tworkowie widzieli państwo „plastikowe czeki” czy porządny basen? Jeżdżąc po obwodnicy miasta jeździmy po „plastikowych czekach”? To absurd. Wystarczy nie kraść droga opozycjo.

Podobnie, gdy słyszę o pieniądzach z Unii Europejskiej. To europosłowie PO-PSL przygotowali kilkanaście rezolucji w Parlamencie Europejskim wzywających do zabrania Polakom należnych Polsce pieniędzy. Skandal i zdrada Ojczyzny. Kto o zdrowych zmysłach zachowuje się w ten sposób, a później przyjeżdża do Polski i nas atakuje.

Inwestycji i dotacji rządowych w całym regionie było dużo więcej. Miałem przyjemność przekazywać te środki i współpodejmować w ramach Rady Ministrów. Szczegółowa lista dotacji dla powiatu raciborskiego jest dostępna pod adresem: https://mapainwestycji.gov.pl/lista-inwestycji?tercCode=2411, a moje sprawozdanie poselskie z ostatnich lat znajdą Państwo na www.mwos.pl.

Wielu samorządowców (np. starosta raciborski Grzegorz Swoboda, tworzący koalicję z PO) powtarza, że takich środków w swoich budżetach jeszcze w historii nie mieli. Dalej będę rzecznikiem waszych spraw i silnym głosem naszego regionu w Katowicach i Warszawie!

1. Obwodnica Raciborza (część północno-wschodnia 274,7 mln zł oraz północno-zachodnia – przyznane dofinansowanie rządu 72 mln zł) – 346,7 mln zł;

2. Modernizacja raciborskiego więzienia (oddział „N”, oddział półotwarty, hala produkcyjna, odbudowa wież, strzelnica) – 62,4 mln zł;

3. Nowe mieszkania w Raciborzu (osiedle przy więzieniu oraz 2 bloki przy ul. Łąkowej) – 79,5 mln zł;

4. Inwestycje w kolej: dworzec PKP w Raciborzu (30 mln zł), przebudowa linii Kolejowej nr 151 Kędzierzyn-Racibórz-Chałupki (dofinansowanie rządu na 2 160 mln zł), remont linii kolejowej Racibórz-EkoOkna-Głubczyce-Racławice (dofinansowanie rządu na 428 mln zł), razem: 2 618 mln zł;

5. Droga DW 935 (Racibórz-Pogrzebień-Kornowac-Rzuchów) wraz z ul. Rybnicką i Rondem Zamkowym i ścieżkami rowerowymi 124 mln zł;

6. Inwestycje sądowe (renowacja dawnego sądu krajowego przy ul. Wojska Polskiego 2017-2021, łączny koszt 21,8 mln zł; stara winiarnia, stary szpital, Centrum Cyfryzacji Obsługi Druku), łącznie 82 mln zł;

7. nowa Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej (27 mln zł) i wsparcie dla strażaków (8 samochodów, łodzie, sprzęt) – 42 mln zł;

8. przyznane dofinansowanie rządu na budowę mostu w miejscu promu Grzegorzowice-Ciechowice 270,5 mln zł;

9. dofinansowanie na rekreację i edukację (baseny Tworków 18 mln zł i Racibórz 30,1 mln zł, słodownia zamku w Raciborzu 18 mln, żłobki i przedszkola budowane z dofinansowania rządu) 81 mln zł;

10. dotacje na remonty dróg w powiecie (z funduszy rządowych 35 mln zł, z funduszu leśnego 20 mln zł, w tym na DW 919 do autostrady A4) 55 mln zł.

* członkowie zarządu powiatu mają wykształcenie wyższe, G. Swoboda, M. Kurpis, to nauczyciele wychowania fizycznego, E. Lewandowska magister rehabilitacji ruchowej, starosta był wicewójtem w Krzyżanowicach, M. Kurpis naczelnikiem miejskiej oświaty, E. Lewandowska trenerką pływania, dyrektorem ZSOMS, radną wojewódzką, Józef Stukator przez kilka kadencji sprawował urząd wójta w Kornowacu, Andrzej Chroboczek był wójtem Nędzy.