Miasto gotowe do zagospodarowania części dworca. Pociągów nie przybędzie, ale będzie urban lab

Przypomnijmy, że decyzje w tej kwestii zapadły w 2019 r. We władzach PKP interweniowali wówczas wiceminister Michał Woś oraz wiceprezydent Michał Fita. Udało się wówczas odwieść PKP od planów budowy małego parterowego innowacyjnego dworca systemowego na rzecz większej budowli, której kształt już widzimy. Będzie mniejsza od dworca z lat 70., ale otworzy możliwości zagospodarowania.

Dworzec z czasów PRL miał 2233 m kw., proponowany pierwotnie systemowy miał mieć 492 m kw., obecnie budowany ma 1547 m kw. powierzchni użytkowej.

Na poniedziałkowej komisji budżetu i finansów Rady Miasta Przedstawiona została koncepcja zagospodarowania pomieszczeń na raciborskim dworcu kolejowym.

- Czujemy się w obowiązku pokazać państwu efekty tworzenia koncepcji, która toczy się od przeszło roku. Naszym zadaniem będzie wypełnienie ponad 700 m2 funkcjami społecznymi. To jedna z największych spraw związanych z zagospodarowaniem takie przestrzeni w ostatnich latach. Prace toczą się w wydziale rozwoju, przy zaangażowaniu pracowników tego wydziału oraz przy wsparciu dr Agnieszki Bugno-Janik i dra Marka Janika. Państwo specjalizują się w procesie partycypacji społecznej w trakcie projektowania. Zauważyłem, że bolączką raciborskiego samorządu jest nieprzykładanie wagi do procesu partycypacji społecznej. W związku z tym skorzystaliśmy z usług państwa, bo wiedzą, jak to zrobić, do kogo się zgłosić. Chciałbym, by popatrzeć na to jako na duże przedsięwzięcie zarówno inwestycyjne jak i partycypacyjne – powiedział wiceprezydent Dawid Wacławczyk.

- Trudno nie zacząć od historii dworca w Raciborzu. Wprowadzenie kolei było znaczące dla rozwoju Raciborza. Dzięki temu miasto zyskało znaczące profity. Linia kolejowa stała się impulsem do rozwoju miasta. Jest to istotne, bo budynek dworca jak i sama kolej stała się impulsem wprowadzającym Racibórz na arenę globalizującej się gospodarki. Po wojnie budynek został zniszczony przez Armię Czerwoną i przez długi czas istniało rozwiązanie prowizoryczne. W 1979 roku pozostałości przedwojennego dworca zostały zastąpione dworcem modernistycznym. Istniał do powodzi, ale później zaczął dogorywać. Stał praktycznie nieużytkowany do niedawna. Plany początkowo były inne, ale na szczęście udało się z PKP wynegocjować zmiany w pierwotnym projekcie. Tak jak przed wojną dworzec był impulsem rozwojowym, tak i teraz może się nim stać – powiedział dr Marek Janik.

Głos zabrała naczelnik Wydziału Rozwoju, Anna Kobierska-Mróz. - Inwestycja budowy dworca i budowy centrum przesiadkowego ujęte jest w wielu dokumentach, między innymi strategii rozwoju, czy gminny program rewitalizacji – rozpoczęła naczelnik.

W trakcie prezentacji poruszyła także zapisy zawarte w umowie z PKP. - Miasto zobowiązało się do zagospodarowania prawie 700 m2, z przeznaczeniem główne na cele społeczne. Ważne są dwie daty, oddania dworca oraz wykonania prac adaptacyjnych. Co ważne, wszystkie prace jakie będziemy tam wykonywać muszą mieć zgodę PKP. Bez zgody nie możemy zrobić niczego. Ważne jest także to, że już od momentu oddania dworca będziemy zobowiązani do uiszczania opłaty czynszowej w wysokości 15 zł/m2. Stawka ta będzie waloryzowana o wskaźnik inflacji. Powierzchnia, którą będziemy wynajmować, rozbita została na dwie części. Będzie to 21 m2 na parterze, 53 m2 na piętrze oraz lokal o powierzchni 162 m2. Z kolei z prawe strony budynku 290 m2 na parterze oraz lokal o powierzchni 38 m2 – dodała A. Kobierska-Mróz.

W dalszej części przedstawienia koncepcji zagospodarowania dworca naczelnik Wydziału Rozwoju przedstawiła historię projektu i przygotowań do jego realizacji. - Dworzec wielokrotnie był zgłaszany przez mieszkańców podczas konsultacji. Odbyły się różne wizyty, dyskusje. Wszystko to w ramach poszukiwania koncepcji. W efekcie przedstawiono nam jakie potrzeby powinien zaspokajać dworzec. Wśród nich pojawiły się odpowiedzi o wyglądzie dworca, czy braku miejsca na oczekiwanie na transport. Odbyliśmy także kilka wizyt w już funkcjonujących Urban Labach, między innymi w Rzeszowie. Zostaliśmy przyjęci bardzo ciepło. Byliśmy także w Żorach, które również miały za zadanie zagospodarowanie dworca. Pojechaliśmy także do Dąbrowy Górniczej. Dowiedzieliśmy się tam o problemach z jakimi się zmierzyli, uzyskaliśmy cenne rady – stwierdziła naczelnik Wydziału Rozwoju.

- Odbyliśmy wiele spotkań z osobami, które w intensywny sposób chciały przekazać co należałoby zmienić. Na tych spotkaniach, gdzie mówiliśmy o roli dworca, zwracaliśmy uwagę, że rozwój miasta zależy głównie od mieszkańców. Okolice dworca ciągle jawią się wielu osobom jako miejsce ważne, choć do niedawna w tragicznym stanie – mówiła dr Agnieszka Bugno-Janik.

Prelegentka zwróciła uwagę, że Urban Lab nie ma być jedynie miejscem spotkania z urzędnikami. - Jeśli to miałoby być miejsce spotkania z urzędnikiem, by porozmawiać z nim o problemach, to ludzie mogą nie znaleźć na to czasu. Głównym zadaniem Urban Labu ma być narzędziem integracji ludzi z biznesem, urzędnikami, a także miejscem rozwoju i aktywizacji oraz zapewniające przyjazną przestrzeń i prestiż. Panować ma atmosfera klubowo-kawiarniana, która pozwala się wyluzować, dzięki czemu łatwiej współpracować. Urban Lab ma również zapewnić możliwość integracji różnych grup społecznych, takich jak młodzież, biznes, NGO’s i seniorzy. Szczególnie ta ostatnia grupa społeczna domagała się miejsca do integracji – dodała A. Bugno-Janik.

Udział w przygotowaniu koncepcji brała także udział Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna. Jej dyrektor, Małgorzata Szczygielska, przedstawiła wyniki prowadzonych warsztatów. - Młodzież, podczas warsztatów żaliła się, że dorośli się nimi nie interesują. W trakcie warsztatów jednoznacznie doszliśmy do wniosków po rozmowach z młodzieżą, że najlepszym rozwiązaniem będzie Stacja Młodych. To właśnie młodzi ludzie wypowiedzieli się na temat tego, jak to miejsca ma być zagospodarowane – mówiła dyrektor książnicy.

M. Szczygielska podzieliła się także pomysłami młodzieży na rozwiązania możliwe do zastosowania w Stacji Młodych. - Młodzież zaproponowała koncerty zespołów młodzieżowych, turnieje gamingowe, wzajemną pomoc w nauce czy dyżury psychologa. Te ostatnie w oparciu o środowisko pozaszkolne, bo wydaje nam się, że wtedy młodzież się bardziej otwiera. Myślę, że Stacja Młodych będzie się tworzyła. My możemy rozpocząć, ale dalszy jej rozwój będzie zależał od młodzieży, to ona będzie decydować o jej rozwoju – dodała.

- W trakcie warsztatów młodzież skupiła się na tym, by uzyskać miejsce, gdzie można było poczekać na pociąg lub odrobić lekcję. Jak sami mówili, obecnie takim miejscem na oczekiwanie jest McDonald’s albo Kaufland, gdzie kupuje się bułki. W jakiej sytuacji młodzi ludzie muszą być, że mówią o takich rozwiązaniach, musicie państwo osądzić sami. W związku z tym w Stacji Młodych będzie zarówno strefa klubowa jak i gastronomiczna, czyli automaty z posiłkami lub kawą. Będzie również możliwość pozostawienia ważnych rzeczy w zamykanych szafkach, tak by młodzi ludzie mogli udać się na miasto. Powstanie także strefa cichej pracy, zwana także coworkiem. Będzie tam możliwość przygotowania się do lekcji, czy po prostu poczytania książki – mówiła dr Agnieszka Bugno-Janik.

Prelegentka przedstawiła także główne założenia Urban Labu. - Zakładamy, że przeszklone pomieszczenia zachęcą dowolne osoby, czy to mieszkańców, czy reprezentantów różnych instytucji do pojawiania się i nawiązywania kontaktów. Szczególnie te kontakty dają impuls do rozwoju i zatrzymywania ludzi w mieście. W przestrzeni Urban Labu znajdzie się sala konferencyjna na około 60 osób, mini-kuchnię, małą salę na 20 osób oraz przestrzeń klubowo-kawiarnianą z zapleczem cateringowym oraz biurem dla urzędników zajmujących się obsługą merytoryczną Urban Labu. Warunki są szczególnie sprzyjające, gdyż to miejsce będzie miało tzw. przedpole, gdzie w miesiącach letnich będzie można wyjść na zewnątrz – dodała.

Radnych poinformowano także, że sprawę Urban Labu i Stacji Młodych przedstawiono Młodzieżowej Radzie Miasta. - Młodzi radni byli bardzo zadowoleni z zastosowanych rozwiązań. Wiele z nich zgłaszali w czasie konsultacji. Myślę, że z całą pewnością będą korzystać – powiedziano.

- Uważamy, że dworzec to tak naprawdę zalążek zmian na osi dworzec – Mickiewicza – Rynek. Nie da się pozbyć parkingu z Mickiewicza, ale da się zrobić coś na wzór swobodnego deptaku. Dodatkowo prowadzimy działania zmierzające do pozyskania środków na centrum przesiadkowe, które powstałoby na terenie zaniedbanego, nieistniejącego już parku kolejowego. Za tym jednak idzie szereg pytań, czy ulice Podwale, Mickiewicza są obecnie zagospodarowane poprawnie – mówił na podsumowanie prezentacji wiceprezydent Dawid Wacławczyk.

- Dworzec od 1997 roku czekał na nową funkcję. Jego funkcja kolejowa w ograniczony sposób działała, a od postawienia nowego, pociągów z pewnością nie przybędzie. Doprecyzowania na pewno będzie wymagało jaka formuła organizacyjna będzie konieczna do stworzenia tego. Młodzież z pewnością nie wyobraża sobie zwykłej poczekalni czy drugiego urzędu miasta czy kolejnego domu kultury. Ktoś to miejsce będzie musiał otworzyć, zamknąć, posprzątać. Nie wiem czy to będzie kilka instytucji tym się zajmować, czy powstanie jakaś nowa jednostka budżetowa. Jesteśmy co prawda komisją odpowiednią do tego, ale nie chciałbym prowokować dziś tej dyskusji – mówił przewodniczący Mirosław Lenk.

- Najczęściej mamy tendencję do oddawania jakiejś jednostce. Okazuje się jednak, że miasto musi to trzymać w swoich rękach. Wszyscy powtarzali, że mieli zakusy oddawania tego, ale tylko miasto jest gwarantem tego, że będzie równoważyć interesy wszystkich. Strefę Młodych otrzyma do prowadzenia biblioteka, resztą zajmie się urząd. Do ustalenia pozostaje to, czy zajmie się tym jakaś specjalnie powołana komórka, czy sprecyzowany wydział – odparł wiceprezydent.

Głos zabrała radna Anna Szukalska. - Czy w budżecie na rok 2024 są zabezpieczone środki na wyposażenie i prowadzenie tego przedsięwzięcia? - dociekała. - Umowa na dzierżawę już jest podpisana, środki są już zabezpieczone. Nie chcemy przecież sytuacji, że dworzec się otworzy, a my będziemy dwa lata się zastanawiać, co tam chcemy zrobić. Dlatego dziś z tym do państwa przyszliśmy – odparł D. Wacławczyk.

Na zakończenie dyskusji przewodniczący komisji zaproponował zorganizowanie spotkania otwartego dla wszystkich radnych i chętnych mieszkańców. Miałoby się ono odbyć w grudniu, dokładnego terminu jednak nie ustalono.

Parametry nowego dworca:

Długość całkowita 103,25 m, segmentu A 39,33 m, segment B 35,05 m, segmentu C 28,67 m.
Szerokość całkowita 13,89 m
Wysokość 11,22 m - budynek niski
Liczba kondygnacji 2
Powierzchnia zabudowy 1120,73 m2
Powierzchnia przejścia na perony 72,42 m2
Liczba projektowanych miejsc postojowych: 16, w tym 3 dla osób niepełnosprawnych oraz 4 miejsca dla aut osobowych ze stacjami do ładowania aut elektrycznych. Dodatkowo zapewnione 4 miejsca postojowe na terenie miasta.
Powierzchnia użytkowa całkowita 1547,6 m kw.