Jak zmieni się klimat w Raciborzu w 2050 roku

W Warszawie w najcieplejsze dni termometry mają pokazywać aż o 6,6 stopnia Celsjusza więcej niż obecnie. Klimat ma być podobny do tego, który dziś rejestrujemy w Tbilisi - stolicy Gruzji. O 6,7 stopnia Celsjusza więcej niż obecnie będzie w Pradze, o 7,5 st. C w Bratysławie i 7,6 st. C we Wiedniu. Dla Raciborza wzrost ten może wynieść około 7 st. C.

Cities of the future visualizing climate change to inspire action - MAPA

Ile więc mogą wskazywać termometry? 10 sierpnia 1992 r., krótko przed wybuchem wielkiego pożaru lasów wokół Kuźni Raciborskiej, mieliśmy 36,8 st. C. Podczas wyjątkowo upalnego lata 1921 r. 29 lipca w Raciborzu odnotowano 37,6 st. C. Ale rekord większość z nas pamięta - 8 sierpnia 2013 roku godz. 15.00. W Studziennej odczyt wskazał 37,7 st. C w cieniu. Ówczesny rekord Polski to 38 st. C w Sulejowie. Będziemy więc zmierzać w kierunku temperatur powyżej 40 st. C.

- Nie będzie nam się żyło równie przyjemnie, jak w jednym z toskańskich miasteczek. Nie będziemy bowiem w Toskanii. Będziemy w zalanych betonem Warszawie, Krakowie lub Wrocławiu, w których po prostu będzie o kilka stopni goręcej - komentuje smoglab.

Dawniej już tak bywało Dawne opisy przekonują, że w minionych stuleciach dochodziło do większych anomalii niż te, które możemy teraz obserwować i które przewidują klimatolodzy.

Wybrane przypadki posuchy w Raciborzu i na Śląsku w latach 1450-1586

1455 – brak deszczu przez 16 tygodni, w czerwcu, lipcu i sierpniu w wielu miejscach na Odrze widoczny suchy piasek, poświadczone przypadki całkowitego wyschnięcia rzeki.
1469 – stan Odry był tak niski, że od lata do jesieni można ją było przejść.
1473 – 24 lutego zakwitły fiołki, a między 14 a 21 marca wszystkie drzewa, potem nastąpiła katastrofalna posucha. Deszcze nie padały od 4 kwietnia do 24 sierpnia, następnie dwie ulewy 22 i 23 września i znów susza do 11 listopada. Wyschły prawie wszystkie śląskie rzeki z wyjątkiem Odry, Nysy i Bobrawy, które jednak można było swobodnie przejść. Po łagodnej zimie rok 1474 upłynął znów pod znakiem suszy.
1479 – sucha wiosna, brak śniegu i deszczu od 22 lutego do 12 maja, skutkiem była inwazja gąsienic, które zniszczyły drzewa owocowe.
1532 – brak deszczu latem przez siedem tygodni.
1534 – susza na Śląsku do Świąt Wielkanocy do 24 sierpnia, „powysychały wszystkie wody”.
1536 – gorąca wiosna, żniwa na Śląsku trwały do końca czerwca.
1540 – ponoć sześć miesięcy bez deszczu, koryto Odry „porosło zielenią”.

Źródło: Antoni Walawender, Kronika klęsk elementarnych w Polsce i w krajach sąsiednich w latach 1450-1586. I. Zjawiska meteorologiczne i pomory (z wykresami), Lwów 1932.

Warto przeczytać: Antarktyda. Zmiany są jak "cios w brzuch"

Nie spadła ani jedna kropla deszczu

Z końcem XVIII w. i w XIX w. pojawiły się precyzyjne opisy susz w naszym regionie i to takich, których jeszcze w naszych czasach nie obserwowaliśmy. W 1783 r., po długotrwałej suszy, oczom raciborzan ukazał się obłok dymu, który szerzył się przez całą Europę. „Słońce wydawało się czerwone i bez blasku, tak że można było je w południe gołym okiem oglądać. Dymu tego nie rozpędził ani deszcz ani wiatr”. Dziś wiadomo, że powodem był potężny wybuch wulkanu Laki (Lakagigar) na Islandii, a dokładnie na południowo – zachodnim krańcu lodowca Vatnajökull.

W 1858 r. przyszła kolejna susza. „Przez cały kwiecień w Raciborzu nie spadła ani jedna kropla deszczu. Dla braku wody sprzedawano bydło za bezcen; krowy, które przedtem sprzedawano po 35 do 40 talarów, spadły w cenie na 20 a nawet 18 talarów. Jęczmień, owies, kapusta, wszystko powysychało; nie trzeba było kosy, bo kłosy można było ręką wyrywać. Codzień widzieć było można procesye, zdążające do kościoła na Ostrogu, celem wybłagania deszczu u Pana Boga. Szły więc procesye z Raszczyc, Markowic, Brzezia, Babic, Pogrzebieni, Bieńkowic, Wojnowic, Starejwsi, Rudnika, Pawłowa i wielu innych miejscowości, aby tylko błagać Boga o deszcz. Serce się ściskało w owym czasie na widok tyle nędzy. Dopiero 29 lipca ulitował się Pan Bóg i orzeźwił rolę pierwszym deszczem” - pisał Franciszek Godula w Historyi Raciborza i okolicy (1912).

W 1863 r. „źródła i potoki straciły wodę, a łąki dały mało siana, przez co powstał niedostatek paszy”. 23 VIII 1876 r. stan Odry w Raciborzu wyniósł zaledwie 42 cm. Powodem były długotrwałe upały w całym jej dorzeczu.

Dawne pomiary w królewskim gimnazjum W raciborskim królewskim ewangelickim gimnazjum w Raciborzu, w 1848 roku rozpoczęto obserwacje meteorologiczne. Ich wyniki z 32 lat (1848–1879) ogłoszono w programach gimnazjum z lat 1879–1880 oraz 1880–1881. Prof. dr Karol Mainka, założyciel i długoletni szef obserwatorium sejsmicznego (obecnie Śląskie Obserwatorium Geofizyczne PAN w Raciborzu), także prowadził badania meteorologiczne. Jego ustalenia z lat 1930–1935 opracowano i porównano z wynikami badań prowadzonych w gimnazjum. Na podstawie tych drugich, obejmujących 370 miesięcy, ustalono średnie temperatury dzienne w poszczególnych miesiącach. W Raciborzu najzimniejszy bywał styczeń (2,8° C), najcieplejszy lipiec (+18,3° C); średnią temperaturę roczną obliczono na +7,8° C. W latach 30. XX wieku stwierdzono ocieplenie klimatu. Styczniowa średnia temperatura dzienna wynosiła -1,8° C, a lipcowa +18,6° C, średnia roczna natomiast +8,4° C. 

Źródło: Dzieje Raciborza i jego dzielnic, P. Newerla (2008)

Jak jest obecnie?

Ciepła pora roku trwa 3,5 miesiąca, od 23 maja do 9 września, a średnia dobowa temperatura maksymalna przekracza wtedy 20°C. Najgorętszy miesiąc roku w: Racibórz to lipiec, kiedy średnia temperatura maksymalna wynosi 24°C a minimalna 14°C.

Zimna pora roku trwa 3,5 miesiąca, od 20 listopada do 5 marca, a średnia dobowa temperatura maksymalna kształtuje się poniżej 6°C. Najzimniejszy miesiąc roku w: Racibórz to styczeń, kiedy średnia temperatura minimalna wynosi -4°C a maksymalna 2°C. Całoroczny klimat i średnie warunki pogodowe w Racibórz na weatherspark