Raciborskie wizualizacje i realizacje. Podsumowanie kadencji 2018-2024 w obrazkach

Park Jordanowski

Pomysł Joanny Muchy, Anny Jegerskiej, Ewy Klimaszewskiej oraz Wiesława Szczygielskiego z 2017 r., w 2018 roku wcielony w życie. Ówczesny prezydent Mirosław Lenk pozyskał unijne dofinansowanie, rozstrzygnął przetarg i - miesiąc przed wyborami - rozpoczął budowę. Park oddano już w tej kadencji. Okazał się strzałem w dziesiątkę.

Ulica Długa

Przebudowę rozpoczęto u schyłku rządów Mirosława Lenka, pozyskując na to środki z UE i budżetu państwa. W nowej estetyce, nawiązującej do wstęgi Odry, kosztowała 3,1 mln zł, mieniąc się bardziej betonem i kostką brukową niż zielenią. Deptaka na co dzień to nie ożywiło, nie licząc takich wydarzeń jak Festiwal Raciborskiej Ulicy czy ostatni, marcowy, bazarek rzeczy używanych. Dariusz Polowy zapowiadał co prawda zieloną ofensywę w japońskim klimacie, a konkretnie obfite nasadzenia wiśniami piłkowanymi, zwanych też wiśniami japońskimi, ale efektów wciąż nie widać. D Kraju Kwitnącej Wiśni Długiej wciąż daleko.

Wschodnia obwodnica Rudnik-Racibórz

To inwestycja wojewódzka, ale za prace projektowe odpowiada raciborski ratusz. Formalności związane z budową odcinka od ronda Rudnickiego do Piaskowej/Rybnickiej zakończono pod koniec rządów Mirosława Lenka. W sierpniu 2018 r. pokazano wizualizacje (jedna z nich poniżej). W grudniu 2018 r., już po wyborach, w których Lenk stracił władzę, ogłoszono przetarg na wyłonienie wykonawcy. Współfinansowanie unijne okazało się za małe. Województwo śląskie musiało dołożyć, w czasach, gdy za śląskie drogi odpowiadał ówczesny członek zarządu województwa, późniejszy poseł Michał Woś. Obwodnica to początek nowej raciborskiej drogi do Pszczyny, z włączeniem do A1. Kolejne odcinki to węzeł Piaskowa i nowy most na Uldze, o czym w innym miejscu.

Osiedle przy Łąkowej

Pierwsze wizualizacje raciborzanie zobaczyli latem 2017 roku. Tematem zajmowała się wówczas wiceprezydent Irena Żylak. W styczniu 2018 r. udało się pozyskać dofinansowanie z Banku Gospodarstwa Krajowego (8,2 mln zł na 96 mieszkań), a 29 maja ówczesny prezydent M. Lenk z wiceprezydent Żylak wbili pierwsze łopaty pod dwa bloki. Lokale oddano już po wyborach, w sierpniu 2021 r., a klucze uroczyście wręczył Dariusz Polowy. W 2023 r. udało się pozyskać blisko 40 mln zł (też z BGK) na budowę dwóch kolejnych bloków, ale według zmienionego projektu. D. Polowy wbił pierwszą łopatę 5 czerwca. Powstanie 120 mieszkań.

Plac Długosza

Miejsce, które wciąż straszy PRL-em, a jednocześnie przykład jak hejt może wpłynąć na opinię publiczną. O rewitalizacji placu mowa od dekad, a na półkach dziesiątki koncepcji, w tym ta z czasów M. Lenka, zakładająca lifting placu i budowę w miejscu byłej stacji paliw czerwonego budynku z centrum usług sąsiedzkich, w tym z pralnią i kafejką internetową. Pomysł obśmiano, choć ten nie był efektem pomysłowości ówczesnych urzędników, ale wymogiem UE, która dając pieniądze na inwestycję żądała tzw. efektu społecznego (na czas trwałości projektu, co oznaczało, że po 5 latach budynek można byłoby wykorzystać na inne cele). Poprzedni prezydent pozyskał ponad 5,5 mln zł na przebudowę i kiedy wydawało się, że ta ruszy, po wyborach z jesieni 2018 r., nowy prezydent D. Polowy dotację oddał, ogłaszając, że plac będzie zabudowany. W lutym 2019 r. raciborzanie ujrzeli wizualizacje Eko-Okien. Budynek miał mieścić szkołę, show room, strefę badań, pomieszczenia na startupy, mieszkania, strefę zdrowia i sportu, audytorium, a także rekreacyjny zielony dach i podziemny parking na 300 miejsc. Większości raciborzan koncepcja się spodobała. Po pięciu latach pozostało po niej wspomnienie. Eko-Okna nie podjęły rękawicy, zostawiając Polowego z obskurnym placem, bez pieniędzy z UE, które oddał do Katowic. W kwietniu 2023 prezydent próbował ratować sytuację, pokazując nowe wizualizacje budynków handlowo-biurowo-usługowo-mieszkalnych z podziemnym parkingiem. Inwestora miała pomóc pozyskać Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna (KSSE). Z tego też nic nie wyszło, bo opozycyjne kluby w Radzie Miasta we wrześniu 2023 r. uchyliły uchwałę o zgodzie na sprzedaż pl. Długosza, twierdząc, że brak sygnałów na powodzenie projektu zagospodarowania terenu w komitywie z KSSE. Miało to nastąpić „w trzech wariantach - wspólnie z Agencją Rozwoju Przemysłu, poprzez sprzedaż inwestorowi prywatnemu (w przetargu KSSE) lub w wariancie mieszanym (wspólne działania ARP, KSSE i miasta)”.

Lewostronne bulwary

Przykład tego jak punkt siedzenia wpływa na punkt widzenia oraz deska ratunku dla kasy z UE oddanej przez D. Polowego po rezygnacji z rewitalizacji pl. Długosza. Za czasów M. Lenka wybudowano prawostronną przystań, przygotowując dokumentację na lewostronne bulwary. Dokumentację poprzednika wykorzystał D. Polowy, odzyskując w kolejny konkursie część środków, które miały trafić na teren między basztą a fontannami. Ucichła krytyka betonu (w sensie budulca). Odtąd obecna ekipa rządząca krytykuje beton tylko w sensie politycznym, utożsamiając go z tzw. Wileńską. Beton nad Odrą został zrehabilitowany. Na przystani urządzane są potańcówki, a na lewostronnych bulwarach np. festiwale nauki i Pływadło. Nawet radni D. Polowego zrobili tu sobie ostatnio wyborcze zdjęcie.

Port nad Odrą

Wizja i żelazny punkt tzw. Dziesiątki Dariusza Polowego z czasów kampanii pod hasłem Racibórz znów może być wielki, wpisana w ambicję PiS-u co do odtworzenia odrzańskiej drogi wodnej. Krytycy głosili, że pomysł śmiały, ale nie na wysokości Raciborza, gdzie wody w Odrze co kot napłakał. Być może z tego powodu wizja portu nie przerodziła się w wizualizację, choć prezydent był blisko, podróżując po Niemczech i oglądając tamtejsze porty rzeczne. Raciborski miał się znajdować w rejonie Sudoła. Marzenia ostatecznie przekreślili Czesi, którzy definitywnie pożegnali się z koncepcją kanału Odra-Dunaj, co automatycznie pogrzebało – zdaniem wielu – i tak nierealne plany uczynienia z Raciborza miasta portowego. Aktualna pozostała sprawa ewentualnego przekształcenia zbiornika z suchego polderu w stały akwen z wizją turystycznego Eldorado w rejonie Brzezia. Wymaga to kosztownej przebudowy zapór. Nie ma aktualnie kandydata, który by tego nie chciał.

Nowy most na Uldze

Hit kampanii wyborczej 2024. Pod hasłem kryje się przedłużenie biegnącej od Rudnika obwodnicy do projektowanego węzła Piaskowa, stąd poprowadzenie drogi w kierunku Ulgi, budowę mostu i drogi w kierunku Brzeskiej i Rybnickiej, która dalej – nowym śladem – ma biec do granic Rybnika. Plany nakreślono jeszcze za czasów M. Lenka, kiedy przygotowano budowę wschodniej obwodnicy. Problemem jest linia kolejowa Olza-Markowice. Najpierw PKP zapowiadało jej likwidację, a potem się z niej wycofało. M. Lenk uwierzył w zapowiedzi więc projekt nie przewidział wiaduktu nad torami i Brzeską. Teraz jest potrzebny, no chyba, że PKP jednak zgodzi się na likwidację linii. Teoretycznie w 2018 r. obecny prezydent mógł zacząć projektować wiadukt, a jako, że miał poparcie PiS-u, zabiegać też o pieniądze na zadanie. Kasa na stole była, bo ZDW Katowice doprowadził przecież do rozpoczęcia budowy mostu Ciechowice-Grzegorzowice, może mniej przydatnego do rozładowania korków na Rybnickiej, ale cieszmy się, że przynajmniej ten będzie. Był czas, był klimat, mógł dawno być most – przekonują krytycy Polowego. Prezydent odpowiedział wizualizacją za 4 tys. zł stworzoną na potrzeby tegorocznej kampanii wyborczej. Po moście nie można co prawda przejechać, ale dzięki wizualizacji można obejrzeć jak mógłby wyglądać.

Lodowisko

Śledząc spory pomiędzy radnymi a prezydentem można odnieść wrażenie, że nie było ważniejszej sprawy dla wielkiego Raciborza jak ślizgawka. Kłócono się o dach (radni za normalnym, prezydent za namiotowym) i wielkość tafli (radni za pełnowymiarową, prezydent za rekreacyjną). W pewnym momencie strony się dogadały, kasę do budżetu wpisano, ale jak to często bywało w tej kadencji, prezydent posłuchał sam siebie, porozumienie złamał, za co radni cofnęli finansowanie. Lista wzajemnych oskarżeń jest długa. Nie ma starego Piastora, jest niedokończone lodowisko przy parku Zamkowym oraz sądowe nakazy zapłaty. Są też trzy wizualizacje: jedna Fity (zdjęcie nr 2) i dwie Polowego (zdjęcie nr 1 i 3). Druga Polowego, dotycząca budowy pełnowymiarowego lodowiska z przebudową kręgielni, kosztowała 80 tys. zł. Tylko prezydent wie po co ją zlecał. Chyba nikt nie wie, co z nią teraz zrobić.

Żłobek i przedszkole

Trzeba przyznać, że Dariusz Polowy wykorzystał możliwości, jakie dawał PiS w ramach programu Maluch+. Wpisał na swoje konto żłobek przy Bielskiej, przedszkole w Markowicach (tu lwią część kasy wyłożyło miasto) oraz rozbudowę żłobka przy Słonecznej (zmierza do końca). Miasto sprosta dzięki temu eksplozji narodzin, która jest marzeniem wielu włodarzy. Niestety, bocianów coraz mniej nad Polską. W 2023 r. urodziło się raptem 223 raciborzan, najmniej od kilku dekad. Z jednej strony radość, z drugiej smutek, bo szkół i przedszkoli w śródmieściu mamy za dużo. Trzeba się szykować na zamykanie.

Baseny zewnętrzne przy H2Ostróg

Lenk zbudował aquapark (na kredyt, bo nie było w jego czasach dotacji z Polskiego Ładu), Polowy postanowił zwieńczyć dzieło, projektując baseny zewnętrzne, gigantyczne jak na Racibórz, ale z jasnym przesłaniem – mają ściągać do Raciborza gości, tak jak H2Ostróg Lenka. Kiedy Rybnik wykorzystał Polski Ład na dokończenie swojego odcinka drogi Racibórz-Pszczyna, nasz prezydent zgłosił śmiałą wizję wodnych atrakcji. Miasto dostało 31,5 mln zł. Tak duże zadania zawsze się komplikują. W H2Ostróg zaprojektowano niewydolną instalację uzdatniania, którą kosztem ponad miliona przy ślamazarnej firmie musiano za Polowego zmodernizować. Przy basenach zewnętrznych wlecze się proces znalezienia wykonawcy. W pierwszym przetargu nie udało się go wyłonić, bo oferenci zażądali więcej niż mogło wydać miasto. W drugim dwóch się zmieściło w cenie, ale po wykreśleniu z zadania jednej dużej ślizgawki. Pieniądze pozyskano w czerwcu 2022 r. Wkrótce minie dwa lata, a umowy na budowę wciąż nie podpisano.

Tężnie

Racibórz ma już trzy (Kozielska, Warszawska, Książęca). Lubią przy nich przebywać seniorzy, a że to 1/4 populacji miasta, więc z wyborczej kalkulacji trzeba się tu wykazać. Obiekt przy Warszawskiej wymyślił Dariusz Polowy, radni grymasili, zwlekali z finansowaniem, co nieco podrożyło koszty, ale jednak się ugięli. Drugą przy Książęcej na Ostrogu wymyślił radny Michał Kuliga, wydeptał głosy w budżecie obywatelskim, ale przyznany milion okazał się zbyt małą kwotą, by myśleć o godnym obiekcie. Rządzące w Radzie Miasta kluby tym razem nie grymasiły, zapewniając 3 mln zł. Otwarcie zaplanowano na 5 kwietnia, dwa dni przed wyborami. Sukces ma wielu ojców. W mgiełce solanki zdjęcia będą sobie robić i prezydent, i radni opozycji z Michałem Kuligą na czele.

Park zachodni z wielkim misiem

W cieniu wojny lodowiskowej trwa w Raciborzu wojna parkowa. Rządzącą większość Razem dla Raciborza i Radni Niezależni M. Fity chcieli, by miasto kupiło teren przy Ogrodowej, czyniąc zeń park zgodnie z ideą Bogusława Siwaka, zwanego raciborskim ekologiem. Zapisano w budżecie pieniądze, ale do kupna działki nie doszło. Jak twierdził prezydent, właściciel nie wyraził woli sprzedaży. Pojawiła się natomiast prezydencka koncepcja parku Zachodniego, pomiędzy stacją sejsmologiczną a parkingiem naprzeciwko kościoła Matki Bożej z tzw. górką Hajduka pośrodku. Na pomnik papieża Polaka będzie stąd spoglądał wielki miś. - To jest miś na miarę naszych możliwości. My tym misiem otwieramy oczy niedowiarkom! Mówimy: to jest nasz miś, przez nas zrobiony i to nie jest nasze ostatnie słowo! – tak to leciało w słynnym Misiu Stanisława Barei. 8 mln zł na ten cel pozyskano z programu Polski Ład. Wizualizacje są znane z mediów i ekspozytorów przy kościele Matki Bożej ustawionych obok naczepy z wizerunkiem prezydenta Polowego. Teraz czas na wyłonienie wykonawcy.

Dworzec PKP

Duma wszystkich kandydatów. Któż nie chciałby mieć takiej inwestycji w portfolio. Z chwilą rozpoczęcia prac prezydent Polowy od razu zajął najbardziej widoczne miejsce ze swoim wizerunkiem, wzmiankując na billboardzie, że miasto dało teren pod dworzec tymczasowy. Sprawa sięga 2016 r., bo wtedy PKP ogłosiło program dworcowy, wpisując doń Racibórz. Za Lenka dyskutowano koncepcje przebudowy (fot. 1). Kiedy wydawało się, że z grubsza wiadomo, co powstanie przy poczcie, PKP cichaczem ogłosiło przetarg na projekt dworca systemowego (fot. 2), małej budowli dopasowanej – jak twierdzono - do aktualnego znaczenia miasta na kolejowej mapie Polski. Temat wyłapał raciborski pasjonat kolejnictwa Krzysztof Hajduk, alarmując media. Alarm w mediach zmobilizował ówczesnego wiceprezydenta Michała Fitę i wiceministra Wosia. Tak udało się odwieść kolej od niecnych planów, ale ceną za budowę dworca w kształcie, jaki teraz widzimy (fot. 3) było wynajęcie przez miasto znacznych powierzchni. Ma tu być Urban Lab i stacja młodych. Hajduk co prawda do wyborów nie idzie, ale warto pamiętać, że wielkie sprawy są często dziełem ludzi pozostających w cieniu.

Kładka nad Odrą

Temat stary, wizualizowany od 2013 r., kiedy na forum samorządu mówili o nim Artur Wierzbicki i Dawid Wacławczyk. Od mówienia latem 2019 r. udało się nawet przejścia do magistrackiego zlecenia na opracowanie koncepcji. Potem temat znów powędrował do szuflady, by odżyć, w nowej graficznej szacie, przed tegorocznymi wyborami. Wciąż nie ma kluczowych uzgodnień z zarządcą Odry, czyli Wodami Polskimi, szacunku kosztów i źródeł finansowania. Jest za to nowa wizualizacja Polowego, o której możemy śmiało powiedzieć, że jest lepsza od poprzednich.

Molo w parku Roth

Jedna z serii przedwyborczych wizualizacji Dariusza Polowego, wykorzystująca potencjał nowego naczelnika wydziału inwestycji Mariusza Mrozka. Projekty są dojrzałe, przemyślane, mogą się podobać, ale loża szyderców i krytyków – jak to w Raciborzu bywa – szybko się zapełnia. Szydercy zastanawiają się po co nam molo, krytycy, że staw trzeba najpierw wyczyścić, zapewnić system zaopatrzenia w wodę, a zamiast molo i świateł stworzyć tu enklawę przyrody z wyspą łabędzi jak to drzewiej bywało. Cóż, pooglądać warto, a każdy ma swój własny ogląd sprawy. Nie będzie portu, ale być może powstanie molo.

Centrum przesiadkowe, czyli parking wielopoziomowy przy PKP

- Nowy etap w rozwoju transportowej infrastruktury miasta – ogłosił prezydent pokazując w przedwyborczym biegu śmiałą wizję. Parking ma kosztować ponad 17 mln zł (lwią część kosztów pokryć UE) i stanąć na skwerze przy stacji, naprzeciwko wjazdu na dworzec PKS. Do tego ma być stacja dla rowerów, miejsce dla taksówek, budynek obsługi podróżnych, winda na perony czy interaktywne tablice ułatwiające planowanie podróży. Krytycy – zerkając na rozkłady jazdy i „tłumy” na raciborskim dworcu – nieśmiało pytają, kto i w jakim kierunku będzie się w Raciborzu przesiadał.

Przebudowa Rynku

Ma to być droga od betonozy do zieleni. Plan ambitny i marzenie każdego lokalnego polityka. Obecna ekipa ogłosiła konkurs, wyłoniła najlepszą pracę, nagrodziła projekty z podium i współorganizatora – Stowarzyszenie Architektów Polskich, a także zleciła dokumentację. Miasto wyłożyło w sumie 775 tys. zł. Wygląda pięknie, ale na razie, niestety, brak widoków na finansowanie wielomilionowej inwestycji. Krytycy twierdzą, że trzeba zacząć od naprawy ulic wokół Rynku, upiększenia podwórek, a póki co zaaranżować tańsze zadrzewienia w donicach wokół kolumny maryjnej.

Boisko ze sztuczną nawierzchnią

Pokazujemy je na zdjęciu z… Kornowaca, bo tam w tym roku powstało. Być albo nie być dla raciborskich klubów, które tracą młode talenty, bo te nie mają gdzie trenować zimą. Futboliści łakną obiektu jak kania dżdżu. W pierwszej wersji prezydent Polowy chciał go zbudować w miejscu trawiastej murawy przy Srebrnej, na której Unia Racibórz grała z Legią czy Ruchem Chorzów. Na to nie zgodziła się opozycja, co w sumie prezydentowi wyszło chyba na dobre, bo kiedy trawiastą murawę zrewitalizowano chwalił się tym na swoim FB, kopiąc radośnie piłkę do bramki. Ta sama opozycja dała jasny sygnał, że boisko ze sztuczną nawierzchnią ma powstać w sąsiedztwie, wpisując nawet pieniądze do budżetu. Do dziś nie wiadomo dokładnie, co się stało, że boisko nie powstało. Prezydent przestał naciskać, opozycja nie dociekała przyczyn.

Wschodnia obwodnica Płonia-Sudół

Ślad arterii poprowadzono na mapach a także animacji wideo, z której pochodzi zdjęcie. W planach ma to być droga krajowa (czyli po przygotowaniu przez miasto dokumentacji rząd powinien dać kasę) od Piaskowej wzdłuż Płoni do Sudoła. Prace projektowe ruszyły jesienią 2019 r. Po ponad czterech latach są na etapie pozyskania decyzji środowiskowej. Do realizacji więc daleko. Gwarancji finansowania brak. Są za to kolejne pomysły – miejski na obwodnicę zachodnią (wzdłuż Ocic i Wojnowic do Sudoła, na którą rząd miał rzekomo dać pół miliarda, co okazało się nieprawdą) oraz powiatowy ,też na zachodnią, ale od Żerdzin do Rudnika, na którą rząd dał 70 mln zł, ale na razie trzeba ustalić, gdzie trasa pobiegnie.