W powiecie raciborskim przybywa niezaszczepionych dzieci. Nie godzą się rodzice

Dla zapewnienia realizacji szczepień, zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych, konieczne jest współdziałanie lekarzy pierwszego kontaktu, lekarzy pediatrów, pracowników służby sanitarno-epidemiologicznej i rodziców szczepionych dzieci, zwłaszcza przy nasilającym się medialnie zjawisku ruchów „antyszczepionkowych”. Na terenie powiatu raciborskiego można stwierdzić, że problem rodziców uchylających się od zaszczepienia swoich dzieci nadal nie stanowi jeszcze większego zagrożenia, jednak ma on nadal tendencję wzrostową.

Na dzień 31.12.2024 r. w rejestrze „niezaszczepionych” widnieje 283 dzieci, których rodzice nie wyrazili zgody na szczepienie. W roku 2024 wpisano do rejestru 24 nowych przypadków niezaszczepionych dzieci. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Raciborzu wystosował do opiekunów małoletnich 151 pism informacyjnych w ramach działań podejmowanych wobec osób uchylających się od szczepień (przypomnienia, zaproszenia na rozmowy, wezwania do szczepień oraz inne pisma wysyłane w ramach toczących się spraw).

Zmiany w Programie Szczepień Ochronnych na 2024 r.

Na liście szczepień obowiązkowych osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie w związku z przesłankami klinicznymi lub epidemiologicznymi uwzględniono osoby, które są przed lub po przeszczepieniu komórek krwiotwórczych, narządów wewnętrznych, splenektomii, albo z asplenią, z zaburzeniami czynności śledziony. Szczepienia są wykonywane zgodnie ze schematem ustalonym indywidualnie przez lekarza przeprowadzającego badanie kwalifikacyjne w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania szczepienia. Dołączono również szczepienia przeciwko inwazyjnym zakażeniom Streptococcus pneumoniae (wcześniej znajdowały się na niej tylko szczepienia przeciw WZW typu B i ospie wietrznej).

W związku ze wzrostem zachorowań na krztusiec w Polsce w roku 2024 wprowadzono szczepienia zalecane dla kobiet w ciąży przeciw krztuścowi (po ukończeniu 27 tygodnia ciąży do 36 tygodnia ciąży). Kobiety w ciąży mogą bezpłatnie zaszczepić się przeciw krztuścowi w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Głównym celem szczepienia jest ochrona noworodków i niemowląt w pierwszych miesiącach życia przed zachorowaniem i hospitalizacją z powodu krztuśca. W rozdziale dotyczącym szczepień zalecanych dokonano zmian dotyczących szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego HPV. Szczepienia te są od 1 czerwca 2023 r. w PSO w roku 2024 oznaczono wskazanie osobom od ukończenia 9 roku życia w celu uodpornienia przeciw chorobom wywołanym przez określone typy wirusa HPV (szczególnie zalecane dziewczętom po ukończeniu 11 roku życia, chłopcom po ukończeniu 11 roku życia) do ukończenia 14 roku życia, w schemacie dwudawkowym. Powszechny program szczepień przeciwko HPV realizuje założenia i cele Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020–2030 oraz uzupełnia bezpłatny Program Szczepień Ochronnych dzieci i młodzieży o nowy zakres ochrony przed chorobami wywołanymi przez HPV. Minister Zdrowia wprowadzając szczepienia rozszerza zakres ochrony przed rakiem szyjki macicy i innymi chorobami nowotworowymi związanymi z HPV.

W roku 2024 wiele uwagi zwrócono na szczepienia dorosłych, tak samo ważnych jak szczepienia dzieci. Jak podkreślają eksperci, w przypadku wielu chorób zakaźnych, nieuodpornieni dorośli są narażeni na zachorowania i powikłania w większym stopniu niż dzieci. Dodatkowo w przypadku osób starszych, zmiany związane ze starzeniem się układu odpornościowego wraz z upływem czasu powodują, że organizm jest coraz bardziej podatny na choroby, np. zakażenia pneumokokowe, grypę czy koronawirusa.

Nadzór nad placówkami

W roku 2023 nadzorem objęto 37 punktów szczepień, w tym:

– 1 zlokalizowany w szpitalu (w tym szczepienia przeciwko wściekliźnie),
– 5 zlokalizowanych w poradniach dla dzieci,
– 13 zlokalizowanych w poradniach dla osób dorosłych,
– 18 placówek prowadzących szczepienia u dzieci i dorosłych.

Podczas kontroli punktów szczepień nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie wyposażenia punktów, gospodarki preparatami szczepionkowymi, ze szczególnym uwzględnieniem szczepionek w opakowaniach wielodawkowych, obiegu dokumentacji w zakresie szczepień ochronnych – z uwzględnieniem miejsca przechowywania, sposobu prowadzenia oraz archiwizacji kart uodpornienia – terminowości przeprowadzania szczepień obowiązkowych wykonywanych w oparciu o aktualny Program Szczepień Ochronnych, z uwzględnieniem przeciwwskazań, prawidłowego sposobu prowadzenia dokumentacji oraz sprawozdawczości.

Kontrole przeprowadzono w 37 obiektach leczniczych, wykonano 53 kontrole sanitarne w punktach szczepień. Nadzorowane placówki przestrzegają wymagań dotyczących zachowania łańcucha chłodniczego. Punkty szczepień wyposażone są w lodówkę służącą do przechowywania preparatów szczepionkowych, z termometrem do pomiaru temperatury w urządzeniu chłodniczym. Prowadzone są rejestry dzieci i młodzieży przybyłych bądź wypisanych z punktu szczepień, na podstawie których sporządzane są kwartalne sprawozdania z posiadanych przez świadczeniodawcę kart uodpornienia.

Ponadto placówki rozliczają, w systemie kwartalnym, ilość zużytych szczepionek finansowanych z budżetu państwa, dystrybuowanych przez inspekcję sanitarną, a raz w roku przedkładają sprawozdanie ze stanu uodpornienia dzieci i młodzieży przeciwko poszczególnym chorobom zakaźnym oraz wykonanych szczepień ochronnych na druku MZ-54. Zgłaszane są również utylizacje preparatów szczepionkowych w poszczególnych POZ-ach. W roku 2024 zgłoszono 16 protokołów utylizacji – 286 preparatów szczepionkowych.

W 2024 roku na terenie powiatu raciborskiego zgłoszono 2 niepożądane odczyny poszczepienne.