Komu potrzebne jest dziś Rafako?

Wniosek o upadłość Rafako Engineering i budowa Muzeum JP II w Toruniu

Maciej Stańczuk: Bezpośrednią przyczyną złożenia przez Zarząd RAFAKO Engineering wniosku o ogłoszenie swojej upadłości był brak możliwości wywiązania się przez spółkę z ciążących na niej zobowiązań. Od 2021 roku RAFAKO Engineering realizowało zawarty układ z wierzycielami i spłaciło blisko 75% zobowiązań z niego wynikających. Jednak od początku bieżącego roku spółka borykała się z problemami finansowymi, wynikającymi z realizacji bieżących kontraktów. Brak dostępu do finansowania zewnętrznego uniemożliwił aktywne uczestnictwo w przetargach i pozyskiwanie kontraktów od podmiotów spoza Grupy Kapitałowej RAFAKO. Wiele osób odeszło, a aktualnie w spółce zatrudnionych jest tylko 18 osób na umowę o pracę. To dodatkowo wpłynęło na ograniczenie zdolności do pozyskiwania nowych kontraktów, a spółka nie mogła liczyć na wsparcie finansowe swoich udziałowców. RAFAKO nie ma dziś możliwości wspomagania spółek z Grupy, a nasze możliwości ofertowania również są ograniczone. Najważniejsze jednak jest to, że realizacja kontraktów, w które zaangażowany był RENG jako nasz podwykonawca, takich jak budowa w Radlinie czy Barlinku, nie jest zagrożona.

Co do Muzeum w Toruniu, próbujemy odzyskać pieniądze za wykonane prace, a jest to duża kwota, bo chodzi o około 25 milionów złotych. To nie jest łatwe, ponieważ aneks podpisany przez jeden z poprzednich zarządów postawił RAFAKO w trudnej pozycji negocjacyjnej.

Kto ma wpływ na losy Rafako?

Maciej Stańczuk: Losy RAFAKO zależą dziś od wierzycieli, a nie od PBG, które, choć jest największym akcjonariuszem, to jednak nie podejmuje samodzielnych decyzji w sprawie RAFAKO, ponieważ na majątku PBG – a są nim między innymi akcje RAFAKO – zabezpieczenie mają obligatariusze. Dlatego to nie, jak wielu wciąż myśli, PBG decyduje o swoim majątku. To wierzyciele PBG podejmują kluczowe decyzje. Zresztą podobnie jest w przypadku RAFAKO, gdzie do konwersji zadłużenia niezbędna jest zgoda wierzycieli spółki, a nie jej akcjonariuszy. W przypadku PBG wszelkie kierunkowe decyzje związane z prowadzonymi procesami sprzedaży omawiane są na Radzie Wierzycieli, a kiedy jest to konieczne i związane z zabezpieczeniami na majątku PBG, podejmowane są w formie wspólnego stanowiska obligatariuszy. Takie wspólne stanowisko to nie jest decyzja ani jednej osoby, ani nawet jednej instytucji, ale wszystkich, którzy kiedyś zaangażowali się w finansowanie PBG i od 2016 roku są w posiadaniu obligacji PBG. Tymczasem wielu wciąż od PBG oczekuje konkretnych działań i decyzji.

Jakie to są instytucje?

Cezary Klimont: Przede wszystkim banki i fundusze. Co warto podkreślić, wśród nich są również te same instytucje finansowe, które są zaangażowane w finansowanie RAFAKO, w tym także Gwaranci Jaworzna. Dlatego powtórzę to, co powiedział Prezes Stańczuk: nie demonizujmy roli PBG, ponieważ decyzje dotyczące RAFAKO leżą głównie w rękach największych wierzycieli naszej spółki. A to przede wszystkim instytucje finansowe – w tym z udziałem Skarbu Państwa, takie jak PKO BP S.A., BGK i PZU S.A., oraz – poprzez udzieloną pomoc publiczną – także sam Skarb Państwa.

Dlaczego kolejni potencjalni inwestorzy odchodzą – jeszcze rok temu w grze był najbogatszy Polak – Michał Sołowow?

Maciej Stańczuk: To dość skomplikowane dla osób, które nie śledzą procesu inwestorskiego w RAFAKO, ale postaram się to wyjaśnić. Dług RAFAKO znacząco wzrósł po zakończeniu budowy Bloku 910 MW w Jaworznie, kiedy to w wyniku ugody nasi gwaranci wypłacili Tauronowi 240 mln zł. Trzy spośród czterech instytucji, które wypłaciły po 60 milionów tej spółce Skarbu Państwa, to instytucje, których właścicielem również jest Skarb Państwa. Ale to my musimy teraz zwrócić te pieniądze, a ponieważ nie mamy takiej możliwości, od początku nasza propozycja była jedna – zamiana zadłużenia na akcje RAFAKO. Wydawało się, że Gwaranci Jaworzna przystali na to, ale od początku warunkowali swoją zgodę na konwersję pozyskaniem inwestora strategicznego dla spółki. Jest to o tyle zrozumiałe, że instytucje finansowe nigdy nie są aktywnymi akcjonariuszami spółek, które wzięłyby na siebie odpowiedzialność za wyznaczanie kierunku rozwoju i prowadzenie bieżącej działalności. Z kolei inwestorzy, którzy dotychczas pojawiali się w RAFAKO, nie chcieli przejmować odpowiedzialności za stare zobowiązania spółki, co prowadziło do swoistego klinczu – instytucje finansowe uzależniały konwersję od wejścia inwestora, a inwestor – wejście do spółki od znaczącej redukcji jej zobowiązań, właśnie poprzez konwersję.

Cezary Klimont: Dlatego pod koniec ubiegłego roku doszło do rozdzielenia procesu inwestorskiego od procesu restrukturyzacji zadłużenia. Był to bardzo pragmatyczny ruch, zakładający w pierwszym kroku konwersję długu na akcje, a w drugim – wprowadzenie inwestora do oddłużonej spółki. Miało to umożliwić zakończenie procesu restrukturyzacji i ponowne rozpoczęcie procesu inwestorskiego, ale już po dokonaniu oddłużenia. Akcjonariusze RAFAKO przegłosowali pakiet uchwał umożliwiających realizację takiego scenariusza. Uchwały te przygotowały strukturę kapitałową na wejście nowego inwestora.

Maciej Stańczuk: Zarówno PBG, jak i PFR zagłosowały za tym rozwiązaniem. Jednak mówiąc o PBG, trzeba jasno powiedzieć, że trudno oczekiwać od akcjonariusza, który sam jest w restrukturyzacji i zawarł układ z wierzycielami, polegający na rozdzieleniu całego majątku spółki między nich, a następnie na jej kontrolowanej likwidacji, że będzie w stanie dokapitalizować lub w inny sposób wesprzeć finansowo RAFAKO. Tymczasem drugi duży akcjonariusz, jakim jest PFR, za czasów PiS był głuchy na wszelkie konstruktywne propozycje. Więc jeśli ktokolwiek był kiedykolwiek hamulcowym, to było to Państwo PiS i zarządzane przez ludzi z tego układu instytucje.

Cezary Klimont: Warto wspomnieć, że w pierwszym półroczu 2023 roku dług układowy RAFAKO zwiększył się dwukrotnie, na skutek wypłacenia Tauronowi gwarancji w wysokości 240 milionów. Odpowiedź na pytanie, czy sukcesem było podpisanie ugody z Tauronem i zamiana potencjalnych kar w wysokości pół miliarda na realnie wypłacone gwarancje w wysokości 240 milionów, jest trudna, ponieważ zarząd podpisujący ugodę nie miał wiedzy, którą my dziś dysponujemy. Dziś to właśnie wzrost zadłużenia o te 240 milionów, obok bardzo ograniczonych zasobów płynnościowych i problemu reputacyjnego, są naszymi największymi wyzwaniami. Przy czym to ostatnie wyzwanie – reputacyjne – jest najboleśniejsze, gdyż blokuje naszych klientów przed składaniem zamówień w RAFAKO, ponieważ boją się upadku spółki przed końcem realizacji zlecenia.

Maciej Stańczuk: Plan zakładany przez poprzedni zarząd, związany z rozdzieleniem tych dwóch procesów w spółce, się nie powiódł, ponieważ wciąż nie ma zgód wierzycieli na konwersję. Przez pół roku rządów poprzedniego zarządu spółka stała w miejscu i nie posunęła się o krok w rozwiązaniu swoich problemów. Dlatego nasz zarząd przygotował alternatywne rozwiązanie dotyczące zakończenia procesu restrukturyzacji zadłużenia spółki.

Alternatywne rozwiązanie

Maciej Stańczuk: Na pewno nie na upadłości, jak sugerują niektórzy. Nie mogę zdradzać szczegółów, ale generalnie rzecz biorąc, chodzi o nowe podejście do określenia warunków restrukturyzacji, co w końcu, po pięciu latach, pozwoli RAFAKO wrócić na rynek. A najważniejsze w tym procesie jest to, że zachowamy miejsca pracy i dlatego liczymy na przychylność załogi dla tych rozwiązań.

Zachowanie miejsc pracy jest jednym z naszych priorytetów, podobnie jak w przypadku spółki zależnej ETE. Wbrew twierdzeniom nieprzychylnych nam głosów, to nie jest żadna wyprzedaż majątku, bo pozostał on w ETE, a jednocześnie nasi inżynierowie z gliwickiej spółki znaleźli zatrudnienie w nowym podmiocie, w którym RAFAKO zachowa mniejszościowy udział.

Komu potrzebne jest dziś RAFAKO?

Maciej Stańczuk: RAFAKO ma technologie, które są potrzebne energetyce w Polsce i w Europie. Mamy własny zakład produkcyjny, który zatrudnia wciąż około 300 osób. Firma ma ugruntowaną markę. Co ciekawe, łatwiej nam dzisiaj przekonywać klientów za granicą niż w Polsce do tego, że jesteśmy w stanie nadal realizować zlecenia. Przykładem jest ostatni kontrakt w Serbii, gdzie większość kotłów jest produkcji RAFAKO, i naturalne jest, że to producent najlepiej poradzi sobie z modernizacją. Niestety w Polsce myślenie jest zgoła inne, co trudno mi zrozumieć. RAFAKO może także odegrać ważną rolę w transformacji ciepłownictwa i przemysłu. Potrafimy konwertować kotły węglowe na zasilanie gazem lub biomasą, dostarczać kotły na różne paliwa, w tym z udziałem wodoru i jego pochodnych. Potrafimy też wydłużać i uelastyczniać pracę bloków węglowych o mocy 200 MW, a tym samym nie tylko załatać lukę wytwórczą, ale także stabilność krajowego systemu energetycznego. Do tego jednak potrzebna jest decyzja polityczna co do mechanizmów wsparcia, jeśli chcemy, aby te bloki pozostały w systemie. Chcemy także uczestniczyć w inwestycjach jądrowych. Już teraz możemy dostarczać generatory pary, zbiorniki ciśnieniowe, odgazowywacze czy rurociągi. W oparciu o RAFAKO możemy stworzyć krajowy łańcuch dostaw dla energetyki jądrowej. RAFAKO może szybko zdobyć certyfikaty niezbędne, by zaistnieć w łańcuchu dostaw zarówno dla SMR, jak i w programie „dużego atomu”, który realizuje PEJ. Inaczej zlecenia popłyną do zagranicznych firm.

Jednak, aby to wszystko się wydarzyło, RAFAKO musi się oddłużyć i odzyskać zdolność do pozyskiwania finansowania i nowych zleceń. A jeśli ktoś ma inny pomysł na ratowanie RAFAKO niż my, to niech go zgłosi, a jeśli nie ma, to niech nas wspiera albo zamilknie. My realizujemy nasz pomysł; wcześniejsze, niestety, nie są aktualne, gdyż straciły sponsorów.

Opracowano na podstawie autoryzowanych wypowiedzi prezesa i członka zarządu spółki.