W marcu mija 120 lat od założenia w Raciborzu zakładów elektrod węglowych

Już w 1896 roku zakłady zatrudniały 200 osób. Rozdrobniony grafit retortowy zmieszano z sadzą, smołą i pakiem węglowym, a powstałą masę prasowano na odpowiednią grubość, cięto na potrzebne długości, końcówki zaostrzano i układano w piecach celem wypalania. Pomieszczenie z piecami nazwano Schwarze Bude (czarna buda) i to miano przyległo jako popularna nazwa całych zakładów, używana nie tylko przez załogę, ale także przez raciborzan. Już pierwsze wyroby fabryki otrzymały nazwy handlowe Plania i Silesia. W 1898 roku bracia Hardmuth wycofali się z zakładów, które przyjęły nową nazwę Planiawerke – AG für Kohlenfabrikation (Zakłady Płonia SA. Wyrobów Węglowych). W 1912 roku znaczną część udziałów nabyła berlińska firma Rütgers, dysponująca także udziałami w AEG – Allgemeine Elektrizitäts-Gesellschaft (Powszechna spółka elektryczna). W 1916 roku połączono raciborskie i berlińskie zakłady Rütgersa (Rütgerswerke). Fabryka na Płoni stała się oddziałem firmy berlińskiej jako Rütgerswerke AG. Abteilung Planiawerke (Zakłady Rütgersa SA. Oddział Płonia). Dla potrzeb przemysłu stalowego, aluminiowego i karbidowego zaczęto produkować anody, co spowodowało konieczność powiększenia fabryki i stanu załogi. Czarna buda zajmowała w latach 20. XX wieku 18 hektarów powierzchni i zatrudniała ponad 2000 osób.

1 kwietnia 1928 roku nastąpiły kolejne zmiany w berlińskiej firmie Rütgers, przejętej przez koncern Siemensa. W związku z tym raciborski zakład przyjął nazwę Siemens-Planiawerke AG für Kohlefabrikate (Zakłady Siemens-Płonia SA. wyrobów węglowych). Prezesem rady nadzorczej został dr h. c. Carl-Friedrich von Siemens (1872–1941), syn znakomitego wynalazcy i skutecznego przedsiębiorcy Wernera von Siemensa (1816–1892), założyciela zakładów Siemens & Halske. Produkowano wyroby węglowe najwyższej jakości dla potrzeb przemysłu elektrotechnicznego i chemicznego, o wielkości jednostkowej od 1 g do kilku ton. Duża część wyrobów była eksportowana, także do krajów zamorskich. Nadanie zakładom renomowanej nazwy Siemens przyczyniło się do tego, że kiedy w latach 1936–1937 zmieniano nazwy miejscowości o brzmieniu słowiańskim, Płonia, chociaż już od 1910 roku włączona do miasta Raciborza, otrzymała nazwę Ratibor-Siemens (Racibórz-Siemens).

W latach poprzedzających II wojnę światową zwiększono produkcję dla potrzeb rozbudowującego się przemysłu III Rzeszy, w tym przemysłu zbrojeniowego. Amerykańscy naukowcy twierdzą, że postawa niektórych pracowników zakładu, wrogo nastawionych do władz narodowo-socjalistycznych, zapobiegła wyprodukowaniu przez Niemcy bomby atomowej. Zmieniali oni bowiem składniki produkowanych w Siemens-Plania-Werke, grafitowych spowalniaczy niezbędnych w technice nuklearnej. W 1944 roku zatrudnienie sięgało 5000 osób. Naloty alianckie w lecie 1944 roku spowodowało powstanie pewnych szkód. Jednak ofensywa wojsk radzieckich od stycznia 1945 roku dokonała dużo większych zniszczeń. W wyniku działań wojennych zakłady zostały zniszczone w 50–60 %. Część urządzeń wywieziono przezornie do Niemiec, a potem wojska radzieckie dokonały dalszego demontażu maszyn i urządzeń. Objęcie zakładów przez polską administrację nastąpiło 24 czerwca 1945 roku. Zakład otrzymał nazwę Fabryka Elektrod Węglowych Plania, a pierwszym dyrektorem został mgr inż. Karol Nowak. W 1951 roku fabryka otrzymała nazwę Zakłady Elektrod Węglowych 1 Maja, która utrzymała się do 1990 roku. Zaraz w 1945 roku zaczął się czas odbudowy po zniszczeniach wojennych. Już w październiku wyprodukowano pierwszą partię tysiąca ton elektrod karbidowych. Pod koniec roku załoga liczyła 400 osób. W 1947 roku zakłady wyeksportowały pierwsze elektrody do Jugosławii i do Szwajcarii. Nastąpiła rozbudowa i modernizacja.

Dziś zakład jest częścią grupy SGL Carbon.

Paweł Newerla