Poświęcenie nowego kościoła protestanckiego

Stary poklasztorny kościół św. Ducha przy ulicy Gimnazjalnej nie odpowiadał potrzebom ewangelików. Dlatego też postanowili wybudować nową świątynię. Na miejsce wybrali tereny przy dzisiejszej ulicy Wileńskiej. 23 marca 1904 roku parafia ewangelicka kupiła od Helmine Franke parcelę wielkości 22,21 arów, położoną po zachodniej stronie ówczesnej ulicy Hohenzollernów. W drodze dalszych zakupów teren powiększono do 1,10 hektara. Łącznie za działki zapłacono 135.000 marek. Grunty parafii leżały na rogu ulicy Ogrodowej, naprzeciw stojącej tam od 1900 roku szkoły. 19 września 1909 roku uroczyście położono kamień węgielny. Według planu berlińskiego architekta Jürgena Krögera wybudowano obszerny kościół, którego centralna część miała kształt owalnej rotundy. 

1 listopada 1911 roku, zatem po dwuletnim okresie budowy, kościół uroczyście poświęcił generalny superintendent D. Nottebohm. Pastor, dr Gühloff wygłosił kazanie na motywach ewangelii według św. Łukasza Chwała na wysokości Bogu, a na ziemi pokój ludziom, w których ma upodobanie (Łuk. 2, 14). W źródłach można znaleźć rozbieżne daty zakończenia budowy kościoła, od 1909 do 1913 roku. W opracowanej w 1943 roku przez pastora Ernsta Diebla księdze pamiątkowej, opartej o dokumenty, wskazana jest data 1.11.11. 

Ozdobą kościoła były dwie wieże w stylu barokowym, między którymi znajdował się wysunięty w stosunku do ich linii główny portal wykonany z piaskowca. Wsparty na cokołach wysokości 170 cm stanowił harmonijny kontrast do murów z czerwonej cegły klinkierowej. Przedłużeniem portalu był obszerny przedsionek, a nad nim chór muzyczny. Podwójne wieże, których hełmy były kryte blachą miedzianą, łącznie z wieńczącymi krzyżami miały wysokość 51 metrów. Umieszczono tu trzy dzwony z 1837 roku, przeniesione z kościoła św. Ducha. Budowla miała 44,5 m długości i 30 m szerokości. Kopuła, wznosząca się na częścią centralną i wsparta na czterech kolumnach, miała wysokość 17 m. Ściany wewnętrzne były wykonane z szarego tynku z bogatymi złoceniami. W części parterowej było 800 miejsc siedzących, na emporze dalsze 400. W dużym prezbiterium umieszczono ołtarz przeniesiony z kościoła Ducha św. Został wyposażony w nowy obraz przedstawiający Zdejmowanie z Krzyża, wykonany przez wybitnego malarza historycznego, prof. Eduarda Kaempffera (1859–1926).Witraże przedstawiały sceny z Nowego Testamentu. Obok kościoła w podobnym stylu wybudowano plebanię, a dalej dom parafialny z salami posiedzeń, stacją diakonii, przedszkolem i mieszkaniami. Koszty budowy, wraz z plebanią i domem parafialnym zapreliminowano na 260.000 marek. Koszt całej budowy, według niektórych źródeł, miał wynieść 350.000 marek.

Paweł Newerla, fragment książki Dzieje Raciborza i jego dzielnic.

fot. ze zbiorów A. Otlika i H. Sowika