Muzeum zaprasza na kartograficzną podróż po ziemi raciborskiej

Na wystawie “Ziemia raciborska. Dawne mapy – źródła historii” znajdują się 43 mapy pochodzące z wieków od XVI do XX. Eksponowane dzieła dawnej kartografii wykonane zostały w różnych warsztatach, tworzyli je ludzie pochodzący z terenów Niemiec, Niderlandów, Włoch, Francji czy Anglii. Starsze mapy są dość schematyczne, posiadają niewielką ilość szczegółów oraz obarczone są powtarzającymi się błędami, jednak zachwycają swoim pięknem i kunsztem artystycznym. Z kolei te z przełomu XIX i XX wieku wręcz przytłaczają ilością informacji na nich zawartych i imponują dokładnością wykonania.

Eksponowane mapy wykonane są w różnej skali - jedne prezentują księstwo lub powiat, a inne obszar kilku współczesnych państw. Wszystkie je łączy fakt: można na nich odnaleźć Racibórz z jego okolicami. Daje nam to możliwość prześledzenia rozwoju jednostki terytorialnej, do której należało nasze miasto na przestrzeni wieków. Dowiadujemy się z nich także, jakie informacje o naszym regionie posiadali mieszkańcy z odległych zakątków Europy. Eksponowane mapy są źródłami o szerszym charakterze niż tylko klasyczny aspekt geograficzny. Informują one jeszcze m.in.: o stanowiskach archeologicznych znanych już w XIX wieku, o stylach architektonicznych zabytków znajdujących się w miejscowościach górnośląskich, czy o sytuacji narodowościowej ludności regionu z początku XX w.

Na wystawie poza oryginalnymi mapami i atlasami znajduje się także kilkanaście reprodukcji ich fragmentów – powiększeń okolic Raciborza. Pochodzą one z bardziej złożonych map, z których trudno byłoby odczytać szczegóły rysunku. Wszystkie zaprezentowane zabytki pochodzą z zasobów Działu Historii oraz Biblioteki Muzeum w Raciborzu.

MAPA PRZEMYSŁOWA GÓRNOŚLĄSKIEGO, ROSYJSKIEGO I MORAWSKO-OSTRAWSKIEGO OKRĘGU PRZEMYSŁOWEGO, 1911 r.
Skala 1 : 100 000
Opracowanie: W. Mueller (geodeta górniczy, Berlin).
Wydawca: Phönix, Fritz u. Carl Siwinna, Berlin, Wrocław, Katowice.

MAPA ŚLĄSKA I HRABSTWA KŁODZKIEGO, 1861 r.
Skala 1 : 300 000
Opracowanie i rysunek: F. J. Schneider.
Uzupełnienia: M. Sadebeck.
Wydawca: Wilhelm Gottlieb Korn, Wrocław.
Druk: C. Jung, Wrocław.

KRÓLEWSKA PRUSKA PROWINCJA ŚLĄSKA, 1864 r.
Skala 1 : 400 000
Opracowanie: Wilhelm Liebenow.
Litografia: Leopold Kraatz, Berlin.
Wydawca: Eduard Trewendt.

PROWINCJA ŚLĄSKA, ok. 1908 r.
Skala 1 : 300 000
Autor: Carl Flemming, Głogów, Berlin.
Wydawca: Wilhelm Gottlieb Korn, Wrocław.

POLSKA ZACHODNIA, 1945 r.
Skala 1 : 1 000 000
Opracowanie: A. Kiełczewska.
Wydawnictwo Instytutu Zachodniego, Poznań.

MAPA KODÓW POCZTOWYCH 3. WROCŁAW, OPOLE (LEGNICA), 1925 r.
Skala 1 : 450 000
Litografia i druk: Berliner Lithographisches Institut.
Wydawca: Gea Verlag G.m.b.H. Berlin.

MAPA POGLĄDOWA OKRĘGU KATOWICKIEGO DYREKCJI KOLEI KRÓLEWSKICH, 1907 r.
Skala 1 : 600 000
Litografia i druk: Gebrüder Böhm, Katowice.

MAPA ZABYTKÓW REJENCJI OPOLSKIEJ, 1902 r.
Skala 1 : 500 000
Opracowanie: Hans Lutsch.
Wykonanie: Berliner Lithographisches Institut.

PREHISTORYCZNA MAPA ŚLĄSKA (fragment), 1878 r.
Skala 1 : 300 000
Opracował: Zimmermann.
Wydawca: Wilhelm Gottlieb Korn, Wrocław.

KOPALNIE I HUTY NA GÓRNYM ŚLĄSKU, 1874 r.
Skala 1 : 120 000
Autor: G. Hörold (Królewski Wyższy Geometra Górniczy).
Wydawca: Max Mälzer’s Hofbuchhandlung, Wrocław.

MAPA POGLĄDOWA STRUKTURY WŁASNOŚCIOWEJ GÓRNOŚLĄSKIEGO OKRĘGU GÓRNICZEGO I REJONÓW SĄSIEDNICH, 1913 r.
Załącznik do wydawnictwa Handbuch der Oberschlesischen Industriebezirks.
Skala 1 : 200 000
Autor: R. Michael.
Druk: Lith. Anstalt v. Bogdan Gisevius, Berlin.

MAPA NARODOWOŚCIOWA PROWINCJI ŚLĄSKIEJ, 1906 r.
Załącznik do czasopisma Deutsche Erde, nr 1/1906.
Skala 1 : 500 000
Autor: Paul Langhans.
Wydawca: Justus Perthes, Gotha.

ATLAS ARCYBISKUPSTWA WROCŁAWSKIEGO (CZĘŚĆ PRUSKA), 1937 r.
Wydawca: Ordynariat Arcybiskupi we Wrocławiu.

KSIĘSTWA GÓRNEGO I DOLNEGO ŚLĄSKA Z ICH MNIEJSZYMI 17 KSIĘSTWAMI I DOMINIAMI, 1741 r.
Skala ok. 1 : 800 000
Rytownik: Anton Treisz.
Wydawca: Johannes Covens, Cornelis Mortier, Amsterdam.

KSIĘSTWO ŚLĄSKIE, ok. 1681 r.
Skala ok. 1 : 1 000 000
Rytownik: Jonas Scultetus ze Szprotawy.
Wydawcy: Johannes Janssonius, Moses Pitt, Steve Swart, Oxford.

KSIĘSTWO ŚLĄSKIE I MARCHIA MORAWSKA, 1692 r.
Skala ok. 1 : 570 000
Autor: Giacomo Cantelii da Viagnola.
Rytownik: Antonio Barbey.
Wydawca: Domenico de Rossi.

KSIĘSTWO RACIBORSKIE I PRUSKIE CZĘŚCI KSIĘSTW
OPAWSKIEGO I KARNIOWSKIEGO…, 1789 r.
Skala ok. 1 : 450 000
Rytownik: I. Albrecht.
Wydawca: Franz Johann Joseph von Reilly, Wiedeń.

KSIĘSTWO RACIBORSKIE NA GÓRNYM ŚLĄSKU, 1741 r.
Skala ok. 1 : 225 000
Autor: Friedrich Bernhard Werner.

ŚLĄSK I MORAWY, 1799 r.
Skala ok. 1 : 800 000
Rysunek: Franz Ludwig Güssefeld.
Wydawca: Industrie Comptoirs, Weimar.

ŚLĄSK, 1544 r.
Skala ok. 1 : 1 000 000
Autor: Sebastian Münster.

ŚLĄSK, ok. 1760 r.
Skala ok. 1 : 700 000
Autor: Petrus Schenk, Amsterdam.

KRÓLESTWO CZECH, KSIĘSTWO ŚLĄSKIE, MARCHIE MORAW I ŁUŻYC, 1740 r.
Mapa z Atlasu Novissmo.
Skala ok. 1 : 1 800 000
Autor: Giovanni Albrizzi, Wenecja.

PROWINCJE ZJEDNOCZONE I WŁĄCZONE DO KORONY CZESKIEJ:
KSIĘSTWO ŚLĄSKIE, MARCHIE MORAW I ŁUŻYC, 1654 r.
Skala ok. 1 : 900 000
Autor: Nicolas Sanson, Paryż.

KSIĘSTWO ŚLĄSKIE TAK GÓRNE JAK I DOLNE..., ok. 1735 r.
Miedzioryt odbity na jedwabiu atłasowym.
Skala ok. 1 : 800 000
Autor i wydawca: Matthaeus Seutter.

ŚLĄSK, SAKSONIA I PÓŁNOCNE CZECHY, ok. 1866 r.
Skala 1 : 600 000
Opracowanie: Friedrich Bernhard Engelhardt.
Rytownik: Paulus Schmidt.
Wydawca: Simon Schropp’sche Hof-Landkartenhandlung.

REJENCJA OPOLSKA, ok. 1910 r.
Skala 1 : 300 000
Wydawca: Carl Flemming, Głogów.

PROWINCJA ŚLĄSKA, 1904 r.
Skala: 1 : 510 000
Autor: F. Handtke.
Wydawca: Carl Flemming, Głogów.

OKOLICE GŁUBCZYC I RACIBORZA, 1904 r.
Skala 1 : 100 000
Opracowanie: Kartographische Abteilung der Kgl. Preuss. Landesaufhname.

KRÓLEWSKA PRUSKA PROWINCJA ŚLĄSKA, 1833 r.
Skala ok. 1 : 700 000
Autor: Carl Ferdinand Wieland.
Wydawca: Geographischen Institut, Weimar.

PROWINCJA ŚLĄSKA, ok. 1850 r.
Skala 1 : 1 000 000
Projekt: A. Thienert.
Litografia: H. Kunsch.
Wydawca: Carl Flemming, Głogów.

PROWINCJA ŚLĄSKA, ok. 1880 r.
Mapa nr 17 z atlasu: Sohr-Bergaus Hand-Atlas… von F. Handtke.
Skala 1 : 1 000 000
Wydawca: Carl Flemming, Głogów.

POWIAT RACIBORSKI, ok. 1905 r.
Skala 1 : 150 000
Opracowanie: Der Kartographischen Anstalt der Verlagsbuchhandlung.
Wydawca: Carl Flemming, Głogów

POWIAT RACIBORSKI, ok. 1905 r.
Skala 1 : 150 000
Litografia i druk: Paul Baron, Legnica.
Wydawca: Eugen Simmich, Racibórz.

MAPA POGLĄDOWA MAJORATÓW KUCHELNA, KRZYŻANOWICE, GRABÓWKA, koniec XIX w.
Skala 1: 50 000
Wydawca: Lithographische Anstalt August Strasilla, Opawa.

NOWA MAPA OKRĘGU GÓRNEJ SAKSONII Z KSIĘSTWAMI ŚLĄSKA I ŁUŻYC 1821 r.
Skala ok. 1 : 1 300 000
Rytownik: John Cary, Londyn.

MAPA TOPOGRAFICZNO-STATYSTYCZNA POWIATÓW RACIBORSKIEGO, KOZIELSKIEGO I GŁUBCZYCKIEGO, ok. 1870 r.
Skala 1 : 100 000
Autor: F. v. Rappard.

MAPA SAMOCHODOWA, lata 20. XX w.
Skala 1 : 200 000
Rysunek i druk: Graph. Kunstanstalt Globus R. Mittelbach, Drezno.
Wydawca: Mittelbachs Verlag, Lipsk.

ŚLĄSK, 1817 r.
Skala ok. 1 : 1 300 000
Rysunek: B. Smith
Wydawca: Robert Wilkinson, Londyn.

OBRAZ ŚLĄSKA, 1581 r.
Skala ok. 1 : 1 150 000
Autor: Abraham Ortelius, Antwerpia.
Na podstawie mapy Martina Helwiga z 1561 r.

REJENCJA OPOLSKA, 1938 r.
Skala 1 : 100 000
Autorzy: dr Dienwiebel, W. Krause.
Wydawca: Flemmings Verlag, Wrocław.

ATLAS. DIERCKE SCHULATLAS.
78 wydanie, ok. 1938 r.
Wydawca: Georg Westermann, Braunschwieg,
Berlin, Leipzig, Hamburg.

ATLAS. ANDRES ALLGEMEINER HANDATLAS. 1899 r.
Pod redakcją: A. Scobel.
Wydawca: Velhagen & Klasing, Bielefeld, Leipzig.

ATLAS SILESIAE, 1749/1750 r.
Autor prezentowanej mapy Księstwa Raciborskiego: Johann Wolfgang Wieland.
Wydawca: Homanns Erben, Norymberga.