Miasto Racibórz zaczyna bić monety

Wracając do spraw wyżywienia. Pod koniec lipca mięso sprzedawano w piątek i sobotę. Oczywiście tylko na karty mięsne. Na dorosłego przypadało 150 gram mięsa lub jego przetworów, na dziecko połowę tej ilości. Dla ciężko pracujących, posiadających specjalną kartę (Schwerarbeiterzusatzkarte) przysługiwało dodatkowo 100 gram.

Odznaczeni

W jednym z lipcowych numerów znajdujemy też ciekawą lecz nieco niepełną statystykę dotyczącą ilości nadanych w czteroletnim okresie wojny krzyży żelaznych obydwu klas. Według wyliczeń redaktora gazety w okresie wojny przyznano 80 000 krzyży żelaznych I klasy oraz setki tysięcy krzyży żelaznych II klasy. Są to z pewnością dane niepełne, bowiem brak jest ostatnich miesięcy wojny. Prawdopodobnie nie uwzględniono też obcokrajowców ze sprzymierzonych armii. Jak obliczono, w okresie I wojny światowej, krzyży żelaznych I klasy nadano około 218 000, zaś II klasy około 5.196.000.

Erzac wełny

W tym samym numerze zajmowano też się opisywaniem erzacu (substytutu) dla wełny. W sklepach brakowało bowiem kompletnie ubrań, np. garniturów dla mężczyzn z wełny, te nieliczne zaś w sprzedaży były oczywiście na kartki. Jak pisano, dobrym materiałem zastępczym była wełna z królików. W lipskim ogrodzie zoologicznym przeprowadzono próby z sierścią królików, którą poddano normalnemu procesowi przędzenia na maszynach. Okazało się, według relacji gazety, że wełna królicza nie ustępuje najlepszej odmianie wełny z merynosów czy z kóz kaszmirskich. Jest też do zastosowania w bardzo szerokim asortymencie wyrobów. Kilogram wełny można było uzyskać z trzech królików, z kilograma zaś 80 000 metrów nici. Nieco więcej, bo 100 km jest zaś potrzebne do uzyskania 1 m² tkaniny. Na dwa garnitury męskie potrzeba więc, jak obliczono, wełny z dziesięciu średniej wielkości królików, którą można z nich uzyskać w przeciągu jednego roku. Jak się wydaje, wełna z królików nie przyjęła się nawet w czasie wojny, po wojnie zaś pomysł zarzucono.

Także w tym numerze zamieszczono ciekawe ogłoszenie, które rzucało pewne światło na sytuację oficerów rosyjskich, którzy znaleźli się po przejęciu władzy w Rosji przez bolszewików w bardzo trudnym położeniu. Jeden z nich, dawny zastępca dowódcy wojskowego okręgu warszawskiego, oficer w randze generała, zwrócił się z prośbą o przyjęcie go do pracy w jednym z warszawskich banków w charakterze pomocnika bankowego.

Jak kupić buty?

Jeszcze jedno ciekawe i skomplikowane zarazem ogłoszenie we wspomnianym numerze dotyczyło kartkowej sprzedaży obuwia. Nakładano w nim na sprzedawców sklepowych obowiązek kontrolowania kupujących tzn. sprawdzania ich danych, jak napisano, poprzez kontrolę dowodów osobistych. Sprzedawca musiał też ustalić, czy posiadacz karty na obuwie jest jej prawowitym posiadaczem i czy naprawdę jest w niezaprzeczalnej potrzebie i tym samym uprawniony do nabycia nowych butów. W ogłoszeniu precyzowano też jakie dokumenty może dana osoba przedstawić w celu bezsprzecznego udokumentowania swej tożsamości. Były to: policyjnie wystawione zaświadczenie o zameldowaniu, karta podatkowa, karta inwalidzka lub ubezpieczeniowa, książeczka urzędnicza lub pracy, bilety długoterminowe na środki lokomocji oraz inne, które nie pozostawiały żadnej wątpliwości co co tożsamości danej osoby. Jak więc widać, przy kupnie butów kupującego kontrolowano bardziej, niż przy wejściu do niejednego trezora bankowego.

As lotniczy z naszego powiatu

W kolejnym numerze Anzeigera zamieszczono relację z nadania pochodzącemu z Haatsch (dzisiaj Hať w Czechach) w dawnym powiecie raciborskim porucznikowi Paulowi Billikowi orderu Pour le Mérite. 29- letni as lotniczy otrzymał to najwyższe odznaczenie za 24 zwycięstwa powietrzne. Przytoczono też krótki biogram lotnika. Billik urodził się w roku 1891 w Haatsch, gdzie ukończył szkołę podstawową. W roku 1910 zdał egzamin nauczycielski w Królewskim Seminarium Nauczycielskim w Raciborzu. W latach 1911/12 służył jako ochotnik w służbie rocznej w 157 pułku piechoty w Brzegu. Po wybuchu wojny walczył w 22 górnośląskim pułku piechoty Keith. Już 24 sierpnia 1914 roku został ranny. W roku następnym, w listopadzie, po odbyciu kursu oficerskiego w obozie pod Poznaniem, został awansowany do stopnia porucznika i skierowany do 43 pułku piechoty. W maju 1916 roku przeszedł do lotnictwa. Na początku 1918 roku został dowódcą eskadronu myśliwskiego. Opisano też jego dokonania lotnicze. Billik dokonał nie lada wyczynu, zmuszając 32 letniego angielskiego major, a zarazem asa lotniczego, który miał na swoim koncie zestrzelenie 32 niemieckich samolotów, do lądowania, po którym Anglika wzięto do niewoli. Samolot zaś dostał się nieuszkodzony w ręce niemieckie. Podczas odwiedzin frontu przez króla Bawarii Billik został udekorowany bawarskim orderem zasługi. Wcześniej też odznaczono go krzyżami żelaznymi I i II klasy. Na końcu relacji redakcja Anzeigera złożyła ze swej strony raciborskiemu asowi lotniczemu serdeczne gratulacje z okazji przyznania orderu Pour le Mérite oraz życzenia na przyszłość.

Wszechobecny brak bilonu

W 174 numerze gazety z roku 1918 opisano wspominane już bardzo często problemy z brakiem bilonu. Władze miasta widząc, że wysiłki państwowe nie zaspokoją potrzeb ludności w tym zakresie, postanowiły pożyczyć sumę 50 000 marek i wybijać monety miejskie. Wybite próbnie monety żelazne o nominałach 50, 10 i 5 fenigów przypominały bardzo obiegowe monety państwowe. W związku z tym postanowiono nadać monetom raciborskim wyraźniejsze cechy lokalne, które miały je odróżniać zdecydowanie od państwowych. Wtedy to prawdopodobnie otrzymały one na awersie herb miasta Raciborza.

Jeszcze o hiszpance

Wspominaliśmy już też o strasznej chorobie, grypie hiszpance, która grasowała od połowy 1918 roku najpierw w USA, potem w Europie i na całym świecie. W artykule Badania nad czynnikiem chorobotwórczym grypy hiszpańskiej prezentowane nowe fakty, które zamieściła renomowany niemiecki periodyk medyczny Deutsche medizinische Wochenschrift. Według wielu medycznych autorytetów, które potwierdziły wyniki badań laboratoryjnych oraz przeprowadzonych starannie badań bakteriologicznych, w wypadku obecnej pandemii można było mówić o nowej odmianie grypy (Influenza).

Dziewiąta pożyczka wojenna

Pod koniec sierpnia 1918 roku ukazały się ogłoszenia o rychłym ogłoszeniu dziewiątej pożyczki wojennej. Informowano, że pożyczkę powinny poprzedzać wielkie kampanie informacyjno-reklamowe. Skierowane one być powinny, prócz prasy oczywiście, do odwiedzających kina, teatry, kabarety, varietes. Tam też pracownicy tychże instytucji powinni czynnie uczestniczyć w kampanii reklamowej.

Miesiąc potem ukazały się, głównie w gazetach, wielkie całostronicowe ogłoszenia reklamujące dziewiątą pożyczkę wojenną. Pożyczka było oprocentowana na 5%, inne papiery wartościowe skarbu państwa kupowane na okres długoterminowy na 4 ½ %. Okres jej trwania wyznaczono od 23 września do 23 października, czyli kilka tygodni przed zakończeniem wojny. W ogłoszeniu zachęcano do kupowania obligacji pożyczki, dokładnie określano czas, w którym musiały być wpłacone kolejne raty sumy, za którą kupiono obligacje oraz okresy, w których będą wypłacone odsetki i środki po zakończeniu pożyczki. Na papierze wszystko wyglądało imponująco, jednak tylko nieliczni wiedzieli, że w wyznaczonym okresie pożyczki armia niemiecka była już pobita i nie była w stanie długo się bronić przed atakami aliantów.

Cdn. Renata, Piotr Sputowie

W galerii

Josef Smolka z rodziną z Brzezia. Syn Adolf Smolka (stoi w mundurze po lewej) służył razem z ojcem w armii niemieckiej w okresie I wojny światowej. (Zdjęcie ze zbiorów rodzinnych M. P. Lorenzów)

Josef Smołka na grobie swojego syna Adolfa, który zginął we Francji w roku 1918 mając 18 lat. (Zdjęcie ze zbiorów rodzinnych M. P. Lorenzów)