Skąd się biorą wady zgryzu?

Zęby pełnią funkcję estetyczną, mają wpływ na wygląd twarzy i tym samym na odbiór nas w interakcjach międzyludzkich. Wady zgryzu mają wpływ na profil twarzy, który oceniany jest przez otoczenie. Nasilone wypukłości lub wklęsłości profilu odbierane są jako mało estetyczne.

Przyczyny powstawania wad zgryzu są złożone. Ogólnie stwierdzić można, że nieprawidłowości powstają w życiu płodowym, jak i w okresie pourodzeniowym. Stąd można je podzielić na wady wrodzone i nabyte oraz uwarunkowane genetycznie.

Właściwa opieka nad niemowlęciem zapewnia prawidłowy rozwój narządu żucia. Niemowlę spędza w łóżeczku w pierwszych miesiącach życia niemal całą dobę. Sposób układania głowy jest ważny i wpływa na położenie żuchwy. Właściwe jest ułożenie dziecka na bardzo płaskim podwyższeniu na wznak, tak aby głowa nie była zbyt uniesiona lub odchylona. Sposób karmienia dziecka ma również istotny wpływ na prawidłowy rozwój narządu żucia.

Karmienie sztuczne może być źródłem zniekształceń. Szkodliwe są smoczki o kształcie wydłużonym z dużymi otworami. Niemowlę tylko ssie i nie powstaje odruch wysuwania żuchwy, który zawsze towarzyszy karmieniu naturalnemu. Sprzyja to niekorzystnemu cofaniu żuchwy i zwężeniu szczęki.

Ssanie smoczka tzw. uspokajacza jest zbliżone do czynności, jakie dziecko wykonuje podczas karmienia butelką. Przy dłuższym stosowaniu smoczka dochodzi do wyćwiczenia mięśni cofających żuchwę. Ta nieprawidłowość utrwala się w uzębieniu mlecznym, a nieleczona pogłębia się w uzębieniu stałym. Nie stosujmy więc smoczków po 18 miesiącu życia. Utrwalony odruch ssania może zostać zastąpiony poprzez nawyk ssania palca przez dziecko lub ssanie wargi dolnej, języka czy policzków, co może doprowadzić do wad zgryzu. Najbardziej korzystne jest karmienie naturalne, gdyż wpływa pobudzająco na rozwój narządu żucia dziecka.

W miarę wyrzynania się zębów mlecznych dziecko powinno odżywiać się pokarmami o stałej konsystencji i uczyć się odgryzać i żuć pokarmy. Żucie wpływa pobudzająco ma rozwój zawiązków zębowych, z których później rozwijają się zęby mleczne i stałe, a przez pobudzanie układu mięśniowego na kształtowanie się i wzrost szczęk. Podawanie papkowatych pokarmów może sprzyjać utrwaleniu tzw. niemowlęcego typu połykania polegającym na tym, że język układa się między zęby przednie, hamując tym samym ich wzrost i powodując też nieprawidłowości zębowe.

Nieprawidłowe układanie języka powoduje zaburzenie wymawiania głosek syczących, czyli tzw. seplenienie. Należy wcześnie eliminować tę wadę poprzez odpowiednie ćwiczenia, a także niektóre aparaty ortodontyczne. Dobrze jest wyleczyć wadę wymowy do 7 roku życia.

Oddychanie w warunkach fizjologicznych odbywa się przez nos. Przewlekłe stany uczuleniowe błony śluzowej nosa, polipy, skrzywienie przegrody nosa, przerost migdałka gardłowego są to schorzenia, przy których dziecko oddycha również przez usta. Wieloletnia zmiana toru oddychania u dzieci powoduje zahamowanie wzrostu szczęk, cofnięcie żuchwy, zęby przednie ulegają wychyleniu, a wargi są stale rozchylone. Wpływa też niekorzystnie na wygląd twarzy dziecka.

Dbałość o zęby od najmłodszych lat jest niezwykle ważna. Próchnica zębów i jej skutki stanowią jedną z przyczyn wad narządu żucia. Próchnica niszczy zęby mleczne i stałe, doprowadzając do ich przedwczesnej utraty. Powoduje to w konsekwencji wady zgryzowe, zahamowanie wzrostu szczęk i przemieszczenie zębów w łuku.

U dzieci w okresie przedszkolnym i szkolnym w wyniku upadku lub uderzenia zęby mleczne mogą ulec wtłoczeniu, co pośrednio może uszkodzić zawiązki zębów stałych. Odległe skutki urazów zębów mlecznych sprawiają, że zęby stałe nieprawidłowo się wyrzynają, powodując powstawanie wad zgryzu i nieprawidłowości zębowych.

Szkodliwe przyzwyczajenia mają wpływ na zniekształcenie narządu żucia, szczególnie jeśli dotyczą okresu rozwoju i wzrostu dziecka. Oprócz wspomnianych wyżej wymienić należy przyzwyczajenie nagryzania ołówków, długopisów, podpieranie brody podczas siedzenia, obgryzanie paznokci, zgrzytanie zębami podczas snu.

Istnieje ścisły związek między czynnością a kształtowaniem narządu żucia. Mając świadomość czynników szkodliwych, które mogą wpłynąć na powstawanie nabytych wad zgryzu, eliminujmy szkodliwe nawykli, dbajmy o prawidłowy tor oddychania, prawidłowe odżywianie. Niezmiernie ważna jest profilaktyka próchnicy.

Zapobieganie wadom zgryzu i wykrywanie ich we wczesnej fazie rozwoju w wielu przypadkach pozwala uzyskać prawidłowe ustawienie zębów stałych i nie dopuszcza do powstania ciężkich wad ujawniających się w niewłaściwej relacji szczęki i żuchwy.

ARTYKUŁ SPONSOROWANY