Miscellanea niektóre o człowieku

Łysą głowę włosami napełnić:
Żółtków z jajec kurzych, wiele chcesz, upiec na blasze żelaznej i sokiem z nich wyciśnionym smarować łysinę; wznijdą na niej włosy naturalne gęste. Albo: chleb jęczmienny ususzywszy, utrzeć go na proch, do tego przydać soli i sadła niedźwiedziego; tym smaruj łysinę. Albo: uwarzyć na kleik żyta zielonego jeszcze nie dojrzałego i tym smarować głowę lub przez chustkę przykładać. Albo: upalić nasienia lnianego, zetrzeć na proch i zmięszawszy z oliwą smarować łysinę: w krótkim czasie włosami porośnie. Toż czynią: żywo spalone żaby w garnku nowym, zmięszawszy tenże proch z praśnym miodem. Item: spaliwszy pszczół kilkanaście, zmięszać proch z gnojem myszy polnej i skropić różowym olejkiem; prędko urosną włosy, chociażby i na dłoni, smarując tym. Albo: pszczoły ususzyć w koszyku przy ogniu, ażeby w proch zatrzeć się mogły; tenże proch rozpuścić oliwą i miejsce, na którym chcesz, aby włosy rosły, nasmarować. Dziwnie skutek uznasz. Nostradamus.
Nie osiwieć albo siwizny pozbyć się:
Mlekiem suczym głowę i włosy namaczaj; rzecz jest doświadczona, że takie włosy nie siwieją. Nostradamus. Jeżeli siwych włosów chcesz pozbyć, a inszych nabyć młodych, utrzeć suchego gnoju kociego na proch jako najmielszy, przesiać go i z octem mocnym atemperować gęsto, czym namaściwszy włosy, opadną. A gdy już łysina stanie się, to czynić, co głowę łysą włosami napełnia, a urosną włosy nowe.
Sposób głowie i włosom dziwnie pomocny:
Słonina jako najdrobniej i jako najsubtelniej ukrajana, i jako najsubtelniej w moździerzu kamiennym osobliwie utłuczona tak, żeby stanęła jak kasza. Po tym wydestylowana przy słońcu albo letkim ogniu w szklanym naczyniu wypuści z siebie wodę białą, którą myjąc twarz i włosy, od łupieży, makuł, nieczystości, węgrów, krost różnych uwalnia.Włosy zaś tak doskonale wyczyszcza, iż zdadzą się, jakoby dzisiaj urosły. Wolno ich potem przemyć zwyczajnym łudiem.
Włosy ozdobne i piękne:
Kto głowę wymyje, a do inszego ługu albo wina dwie części przyda rabarbarum, a tym często odwilża (gębkę umoczywszy) włosy, przy słońcu albo wolnym ogniu wysuszając, będą włosy jasne, jakoby złote, wolno kędziorawe, jakby ich utrefił, bez zaszkodzenia głowie. Albo: kto by olejkiem z migdałów gorzkich napuścił grzebień, przy słońcu się nim czesał. Albo: kilka żółtków ugotował w miodzie przymieszał trochę szafranu, będzie miał pomadę, którą często nacierając włosy, czyni tak ozdobne, jako niegdyś były Ganimedesa. Item. Korzenie łopionu dobrze wypłukawszy utrzeć, utarte w ługu gotować i myć nim głowę. Cudowna rzecz, jak długie włosy w krótkim czasie rosną, prawie złote. Toż samo pamięć umacnia. Item: włosy siwe żółknieją, gdy wódka z liścia orzechowego ciągnioną myte są przez dni piętnaście. Żółte bieleją, gdy są kadzone siarką. Wszelkie włosy czernieją, maczając ich octem z wina mocnym, w którym by trociny czy opiłki żelazne przez dziesięć dni mokły. Item: weź miodu praśnego, patoki funtów dwa, gumy arabskiej funtów sześć, rozpuść gumę w wódce, zmieszaj z miodem i przepal w alembiku. Pierwsza wódka odchodząca z alembika służy do twarzy, poślednia, ku końcowi odchodząca, służy do włosów, to jest siwe włosy farbuje.
Murzyna z białego człowieka zrobić:
Weźmij w aptece halinitrum, salem armeniacum, vitriolum romanum i kopciu spod kotła, to jest sadzy do kotła przylegającej, każdego po równej części; wlej wody i przedestyluj w alembiku, którą wódką, gdy człowieka umyjesz, będzie jak Murzyn czarny, ale już więcej nie odmyje się.
Krew płynącą ustanowić:
Jeżeli krew płynie z prawej dziurki nosa, jako najlepiej skurczyć palec najmniejszy u prawej ręki; jeżeli z lewej dziurki, toż uczynić z palcem najmniejszym u lewej ręki. Krew, z którejkolwiek części ciała płynąca, natychmiast ustaje, obwinąwszy w cienką i rzadką jedwabnicę ciepłego gnoju świniego i włożywszy w to miejsce, z którego krew płynie. Item. Wziąć zajęczej sierści, która pod gardłem jego rośnie, włożyć w ranę albo skąd krew idzie, zaraz ustanie. Gdy z nosa płynie, maczać głowę zimną wodą, a związać oba palce średnie czerwonym jedwabiem. Item. Gdy żaby na wiosnę puszczają jaja po wodzie jak bańki drobne, zebrawszy ich w naczynie, płótna, ile chcesz, nowego grubawego namoczyć i wysuszyć przy słońcu, co raz, drugi i trzeci uczyniwszy, schować. Gdy tedy potrzeba, na ranę albo którąkolwiek część ciała krwią płynącą przyłożyć kawałek dwa razy większy jak rana; zaraz krew ustanie, rzecz na wielu doświadczona. Kto zaś pióra pawie nosi przy sobie w ten czas, gdy się okaleczy albo się rozkrwawi, takiemu krew niełatwo ustanowić.
Sen spokojny i długi sporządzić:
Ziele Portulacca, to jest kurza noga, w łóżku położone, bez snów fantazmatów czyni sen spokojny. Kto sypiać nie może, wypić kroplę albo dwie żółci węgorzowej w winie albo piwie, lub wodzie etc. Jeżeli spał nadto, wlać wódki różanej w usta, zaraz zbudzi się. Toż czyni żółć zajęcza, a gdy octu w usta śpiącego wlejesz, obudzi go. Bieluniu zielonego włożyć pod poduszkę albo tytoniu lub chmielu chociaż uschłego, lub makówek, po zaśnięciu jednak potrzeba to wyjąć, żeby w sen głęboki nie wpadł. Spać przy ciekającej wodzie i letko szumiejącej zdrowo. Głowę związawszy dobrze przez pulsy, sen przychodzi. Drapanie i tarcie grubym płótnem ciała sen sprawuje.
Reguły naturalne i lekarskie dla nabycia, poratowania i utwierdzenia pamięci
(...) Przed jedzeniem pomiernie egzercytować się, bez wielkiej fatygi, nie tylko pamięci, ale i inszym funkcjom przezornym wiele pomaga utemperowanych potraw i napojów pomierna refekcja, osobliwie z kur i kuropatw, a najbardziej z mózgu ich zażywania, nie tylko pamięć, ale i całe umacnia ciało. Stać po jedzeniu albo powoli przechodzić się z ukontentowaniem (przez co jedzenie pomyka się na dno żołądka) wiele pomaga do konkokcji dobrej, a przez to i do pamięci. Fruktów i rzeczy zawierających i zatwardzających pomierne używanie po jedzeniu, żeby się fumy z żołądka nie podnosiły, wielce pamięci jest pomocne. Chwalebny jest do tego kolender  cukrowany i po jedzeniu zażywany.
Uciecha krotofilna i pieszczota poczciwa i utemperowana nie tylko pamięci, ale i cnotę pojęcia, także insze władze wewnętrzne mnoży. Często kąpać nogi w ciepłej wodzie, w której by wrzało pszczelnik ziele, liście laurowe, rumianek albo tym podobne, głowie, oczom, pamięci i mózgowi bardzo pomaga. Myć głowę ługiem, każdego dnia dziesiątego, w którym bu trochę wrzała ruta, pszczelnik ziele, szałwia, majeran, liście laurowe lub podobne, przydawszy podczas lata róży, pamięć umacniają i utwierdzają dziwnie. (...) Kadzidło jak najbielsze, na proch utarte, włóż do wody zimnej, studzianej i pij na czczo, gdy wschodzi słońce, podczas południa samego i zachodu. Czyni pamięć dobrą, sens ostry, wysusza bowiem pomiernie żołądek i mózg z humorów czyści. Gdy zimno jest, ten proszek z winem pić – Rasis naucza – a podczas gorąca z wodą.
Nacierać co miesiąc raz żółcią z kuropatwy żyły pulsowe w skroniach, tak żeby pulsy przenikła; bardzo pomaga pamięci, pisze Simeon Sethi. Zgryźć grano jedno kadzidła białego, gdy spać idziesz, najbardziej utwierdza pamięć, główne bowiem humory wysusza, jako też żołądka. Jeżeli zbyteczna jest wilgotność, potrzeba wprzód wziąć lekarstwo zwyczajne. Pszczelnik ziele umacnia pamięć i zaostrza rozum, do tego człowieka dowcipnym czyni, jedząc go, jako chcesz, co też i nasturcja w ozięblejszych i gnuśniejszych subiektach sprawuje. Dla nabycia pamięci utaconej dziwnie rekomednują nasienie szałwi domowej, utarłszy go na proch, pijąc w piwie lub winie, albo jedząc. Także z kości słoniowej opiłki, trochę z winem, rano pijąc ich. Wszelkie rzeczy surowe, twarde, niestrawne nie tylko pamięci, ale też całemu ciału szkodzące wielce. Jedzenie rzeczy dymnych i wiatry sprowadzających, jako są: czosnki, pory, cebule, wszelkie leguminy , jako i sery, niemało pamięci szkodzą. Ocet, sałaty i wszelkie surowe zioła wielce pamięć psują. (...) Picie po jedzeniu, przerywające zaczętą konkokcją, osobliwie po wieczerzy, mózgowi i pamięci bardzo szkodzi. Najgorsze być piszą używanie wina zbyteczne, osobliwie potężnego.
Źródło: Kalendarz Duńczewskiego (mniejszy) z 1751 roku