Jak poprawić wzrok?

Jak zatem poprawić wzrok. O odpowiedź na to pytanie poprosiliśmy dr Victora Derhartuniana z Kliniki Laserowej Korekcji Wzroku Swisslaser W Warszawie.

Dbałość o oczy jest niezbędna, kiedy chcemy zahamować postęp takich chorób jak zaćma, jaskra czy AMD. Na tę dbałość składają się:

Badania profilaktyczne

Okresowym badaniom wzroku powinny poddawać się wszystkie grupy wiekowe.

Jeśli nie ma wcześniejszych wskazań, pierwsze profilaktyczne badanie wzroku dziecko powinno przejść pomiędzy 2-3 rokiem życia. Kolejne badania wzroku powinno przeprowadzać się każdorazowo podczas tzw. bilansu. Dziecko w wieku szkolnym, a zwłaszcza w okresie dojrzewania, powinno rokrocznie odwiedzać okulistę w celach kontrolnych, a jeśli zaobserwujemy kłopoty z nauką, których nie można uzasadnić innymi przyczynami (np. psychologicznymi czy neurologicznymi) warto sprawdzić, czy podłożem tych kłopotów nie są zaburzenia widzenia (np. astygmatyzm).

Dorośli, którzy nie doświadczają żadnych kłopotów ze wzrokiem, zaleca się kontrolę wzroku raz na dwa lata. Jeśli nosimy już okulary albo soczewki kontaktowe, warto pojawiać się u okulisty co najmniej raz w roku – także wtedy, kiedy nie odczuwa żadnych dolegliwości ani pogorszenia ostrości widzenia. Zasada ta dotyczy także osób, które ukończyły czterdziesty rok życia – można wtedy w porę wyłapać zmiany związane ze starczowzrocznością lub/i zaćmą lub/i rozwijającą się bezobjawowo jaskrą. Jeśli mamy w wywiadzie rodzinnym takie choroby oczu jak właśnie zaćma lub jaskra a także dystrofia rogówki czy stożek rogówki, warto odwiedzać okulistę dwa razy do roku, a podczas rutynowego badania wzroku poprosić o bardziej szczegółową diagnostykę (np. pakiet badań w kierunku jaskry czy zaćmy – obydwa dostępne w pełnym zakresie w Swiss Laser).

Dieta i suplementacja

W zachowaniu optymalnej ostrości wzroku wspomaga nas dieta oraz odpowiednia suplementacja.

• Witamina A (odpowiada za dobre widzenie w dzień i w nocy, jej niedobór prowadzi do tzw. kurzej ślepoty). Znajdziemy ją w marchewce, tłuszczach takich jak masło i margaryna, jajach, mleku, czerwonej papryce. UWAGA: należy pamiętać, że witamina A spożywana w nadmiarze może być szkodliwa i powodować powstawanie złogów produktów przemiany materii siatkówki, czyli druzów, w przebiegu AMD. Jej postać zwana beta-karotenem (czyli witamina A obecna w produktach roślinnych) jest niewskazana dla palaczy.
• Witamina C (wzmacnia naczynia krwionośne oczu, umożliwia odpowiednie działanie fotoreceptorów). Znajdziemy ją w pomidorach, kiszonej kapuście, owocach cytrusowych, jabłkach, brokułach i natce pietruszki.
• Witamina E (chroni soczewkę przed mętnieniem, a plamkę żółtą przed zwyrodnieniem). Znajdziemy ją w rybach, tłuszczach i orzechach.
• Witaminy B1, B2, PP: niektóre badania dowodzą, że mogą pomagać w zapobieganiu zaćmie, jaskrze i zwyrodnieniu plamki żółtej. Znajdziemy je m.in. w nasionach słonecznika, suszonych owocach czy warzywach strączkowych.
• Cynk (przyczynia się do poprawnego widzenia barw i dostrzegania przedmiotów w ciemności) i selen (ma silne działanie antyoksydacyjne). Oba składniki mineralne znajdziemy w wątróbce, pestkach dyni, kakao, rybach i owocach morza. Niedobór cynku prowadzi do tzw. kurzej ślepoty.
• Kwasy Omega-3 (chronią siatkówkę oka przed uszkodzeniami, zmniejszają ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem) Znajdziemy je w tłustych rybach morskich, siemieniu lnianym i orzechach włoskich.
• Luteina i zeaksantyna (jedyne substancje antyoksydacyjne wykryte w plamce żółtej - to one wchodzą w skład żółtego barwnika siatkówki, któremu plamka zawdzięcza swoją nazwę). Obie to filtry światła niebieskiego. Luteinę znajdziemy w owocach i warzywach takich jak szpinak, jarmuż i botwina. Zeaksantynę natomiast w brokułach, brukselce, kukurydzy i pomidorach.

Zasady pracy przed komputerem i ergonomia miejsca pracy

Komputeryzacja naszego życia osiągnęła taki stan, że prawie nie rozstajemy się z urządzeniami elektronicznymi, które użytkowane niewłaściwie mogą przyczyniać się do pojawienia się lub pogłębienia wad wzroku oraz chorób oczu. Każdy monitor komputerowy emituje różne rodzaje promieniowania oraz światło. Uważa się, że promieniowanie IR (podczerwone) powoduje choroby oczu, a promieniowanie VFL i ELF (niskoczęstotliwościowe) oskarżane jest o przyczynianie się do pogłębiania wad wzroku. Szczególnie niebezpieczne dla oczu jest także światło niebieskie, odbierane w oku przez komórki światłoczułe siatkówki i przekazywane do szyszynki. Może ono uszkadzać samą siatkówkę oraz zaburzać wydzielanie melatoniny w organizmie, a tym samym rozregulowywać nasz rytm dobowy. Dlatego właśnie osoby, których ostatnia czynność przed snem to wpatrywanie się w smartfon albo serial na laptopie mają zmniejszoną potrzebę snu.

Osoby pracujące przed komputerem powinny pamiętać, że stanowisko pracy możemy uznać za ergonomiczne, jeżeli:

• odległość między twarzą a monitorem wynosi od 40 cm do 75 cm
• górna krawędź monitora znajduje się na linii wzroku, a jego centrum ok. 10 cm poniżej
• monitor jest umiejscowiony w pobliżu źródła światła dziennego i nie łączymy oświetlenia naturalnego z dziennym
• wilgotność powietrza w pomieszczeniu, w którym pracujemy gwarantuje, że śluzówka oka nie jest narażona na wysychanie (w trakcie patrzenia w ekran rzadziej mrugamy i oko jest mniej zwilżone; optymalne nawilżenie powietrza powinno wynosić 45–55%)

Podczas długotrwałej pracy przy komputerze należy co 20 minut oderwać wzrok od ekranu i popatrzyć w dal, najlepiej na coś zielonego. Warto też stosować okulary z powłoką Blue Resistant.

Stosując się do powyższych zasad unikniemy Syndromu Oka Biurowego (Office-Eye-Syndrom).

Makijaż, który nie szkodzi oczom

W kosmetykach możemy znaleźć mnóstwo składników, które podrażniają oczy. I choć wszystkie dostępne na sklepowych półkach kosmetyki są testowane dermatologicznie, nie jesteśmy w stanie przewidzieć, jaki składnik może nas uczulić.

Wśród składników, które najczęściej i najbardziej podrażniają oczy, wymienia się:

• konserwanty, np. chlorek benzalkoniowy (BAC) – konserwant stosowany w kosmetykach, lekach, ale także w… płynach pielęgnacyjnych do soczewek – oraz parabeny (Methylparaben, Ethylparaben, Propylparaben)
• naturalne i syntetyczne olejki zapachowe
• lanolinę
• miód
• chemiczne filtry UV: Benzophenone -3 i -4, Ococrylene, Avobenzone, Octyl Salicylate, Homosalate, Ethylhexyl Dimetyl PABA
• tlenek żelaza (II) – czarny pigment w kosmetykach,
• parafenylenodiaminę oraz inne syntetyczne barwniki obecny w kolorowych kosmetykach,
• oleje mineralne, substancje ropopochodne: Mineral Oil, Vaseline, Petrolatum, Ceresin, Cera Microcristallina, Ozokerite, Isobutane, Isopropane

Podrażnione oczy to nie jedyny problem. Oczy nie lubią też przechodzenia kosmetyków z rąk do rąk (pożyczanie, testery w drogeriach). Istnieje wtedy ryzyko przenoszenia się między ludźmi pasożytów, np. nużeńca, który powoduje chorobę nazywaną nużycą. Jego obecność często prowadzi do zapalenia brzegów powiek.

Gimnastyka dla oczu

Ćwiczenia metodą Williama H. Bates’a, twórcy wizjonetyki, czyli ćwiczenia relaksujące oczy, znane są w Polsce pod nazwą Sztuka świadomego widzenia. Współczesna okulistyka wiele z pomysłów Bates’a uznaje za szkodliwe i niebezpieczne (np. patrzenie w słońce), ale są i takie, które warto stosować, choć większość specjalistów jest zdania, że rezultaty nie wykraczają poza efekt placebo. Jednym z nich jest metoda relaksacji oczu zwana palmingiem.

Palming (od ang. palm – dłoń) zakłada, że wystarczy zamknąć oczy i nakryć je dłońmi, całkowicie eliminując światło. Kręgosłup powinien być wyprostowany, szyja wyciągnięta, a mięśnie twarzy rozluźnione. Im głębszą ciemność ma się przed oczami, tym bardziej są one odprężone.

Wszystkim, a zwłaszcza krótkowidzom oraz osobom pracującym przy komputerze, zaleca się powtarzanie kilkanaście razy dziennie ćwiczeń rozluźniających akomodację, na przykład trwającego przez kilka minut luźne patrzenia na odległy obrany obiekt.